همراه با رسول الله صلی الله علیه وسلم از مکه به مدینه بازگشتم، تا آنکه در راه به آبی رسیدیم، پس گروهی هنگام عصر زودتر رفتند و با عجله وضو گرفتند؛ درحالی به آنان رسیدیم…

همراه با رسول الله صلی الله علیه وسلم از مکه به مدینه بازگشتم، تا آنکه در راه به آبی رسیدیم، پس گروهی هنگام عصر زودتر رفتند و با عجله وضو گرفتند؛ درحالی به آنان رسیدیم که مشخص بود به پشت پاهای‌شان آب نرسیده است، پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «وَيْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ أَسْبِغُوا الْوُضُوءَ» «وای بر پشت پاها از آتش دوزخ؛ کامل وضو بگیرید

از عبدالله بن عَمرو ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که گفت: همراه با رسول الله صلی الله علیه وسلم از مکه به مدینه بازگشتم، تا آنکه در راه به آبی رسیدیم، پس گروهی هنگام عصر زودتر رفتند و با عجله وضو گرفتند؛ درحالی به آنان رسیدیم که مشخص بود به پشت پاهای‌شان آب نرسیده است، پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «وَيْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ أَسْبِغُوا الْوُضُوءَ» «وای بر پشت پاها از آتش دوزخ؛ کامل وضو بگیرید».

[صحیح است] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ همراه با یارانش از مکه به مدینه سفر می‌کرد که در مسیر آبی یافتند. پس برخی از صحابه با عجله برای نماز عصر وضو گرفتند، به طوری که برای بیننده مشخص بود که پشت پاهای‌شان خشک است و آب نرسیده است، پس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: برای کسانی که در شستن پشت پاهای‌شان به هنگام وضو کوتاهی می‌کنند، عذاب و هلاکت در آتش است؛ و به آنان امر نمود که در کامل نمودن وضو مبالغه کنند.

فوائد الحديث

وجوب شستن پاها در وضو؛ زیرا اگر مسح بر پاها جایز بود، برای ترک شستن پشت پا وعید دوزخ وارد نمی‌شد.

وجوب شستن کامل اعضایی که باید در وضو شسته شوند؛ و اگر کسی حتی قسمت کوچکی از یک عضو را که شستنش واجب است، از روی تعمد و سهل‌انگاری نشوید، نمازش درست نیست.

اهمیت آموزش به کسی که نمی‌داند و راهنمایی او.

وقتی عالم فرایض و سنت‌هایی را می‌بیند که ضایع می‌شوند، باید با روش مناسب تذکر دهد.

محمد اسحاق دهلوی می‌گوید: اِسباغ وضو (کامل نمودن وضو و مبالغه در آن) بر سه نوع است: کامل نمودنی که فرض است و عبارتست از رساندن کامل یک بار آب به محل وضو. کامل نمودنی که سنت است و عبارتست از سه بار شستن عضو. کامل نمودنی که مستحب است و عبارتست از سه بار شستن عضو به صورت طولانی (با اطمینان و به آرامی).

التصنيفات

صفت وضو