الشرح

ਅਬੂ ਮੂਸਾ ਅਲ-ਅਸ਼ਅਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕ਼ਬੀਲੇ ਦੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਕੋਲ ਆਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਊਠ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰ ਦੇਣ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਜਿਹਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਣ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਸਮ ਖਾਈ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕੁਝ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤਦ ਉਹ ਲੋਕ ਮੁੜ ਗਏ ਅਤੇ ਕੁਝ ਅਰਸਾ ਤੱਕ ਠਹਿਰੇ ਰਹੇ। ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਤਿੰਨ ਊਠ ਆ ਗਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਹ ਊਠ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਨੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ:**"ਅੱਲਾਹ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਊਠਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਕਤ ਨਾ ਦੇਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਬੀ ਨੇ ਤਾਂ ਕਸਮ ਖਾਈ ﷺ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਢੋਵਾਂਗੇ ਨਹੀਂ।"**ਫਿਰ ਉਹ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਆਏ ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛੀ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਤੁਹਾਨੂੰ ਢੋਣ ਵਾਲਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸੀ ਨੇ ਤੌਫੀਕ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਰਿਜਕ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਸੀਲਾ ਹਾਂ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਕੰਮ ਹੋਇਆ।"** ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਵਾਹਿ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਜੇ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਚਾਹਿਆ, ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਕਸਮ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਕਰਾਂਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ, ਫਿਰ ਜੇਕਰ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਲੱਗੇ ਕਿ ਕਸਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਵਧੀਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਕਸਮ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਸਮ ਦਾ ਕਫ਼ਾਰਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।"**