الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕ ਸਮਝਾਏ। ਪਹਿਲਾ ਹਿਸਾ: ਉਹ ਮੁਮਿਨ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਫ਼ਾਇਦਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਤਰਜੇ ਦੇ ਫਲ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਵਾਦ, ਖੁਸ਼ਬੂ ਅਤੇ ਰੰਗ ਸਭ ਚੰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੋ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਹਿਸਾ: ਉਹ ਮੁਮਿਨ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦਾ, ਉਹ ਖਜੂਰ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਵਾਦ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਸਦਾ ਦਿਲ ਇਮਾਨ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਖਜੂਰ ਦੇ ਸਵਾਦ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਲੋਕ ਉਸਦੀ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ (ਫਾਇਦਾ) ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਤੀਜਾ ਹਿਸਾ: ਉਹ ਮੁਨਾਫ਼ਿਕ਼ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਰੈਹਾਨਾ (ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਬੂਟੀ) ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਵਾਦ ਕਰਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਇਮਾਨ ਨਾਲ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੁਰਆਨ 'ਤੇ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਅੱਗੇ ਉਹ ਮੁਮਿਨ ਵਾਂਗ ਦਿੱਖਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵਰਗੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਕਰਵਾਪਣ ਉਸਦੇ ਕਫ਼ਰ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਚੌਥਾ ਹਿਸਾ: ਉਹ ਮੁਨਾਫ਼ਿਕ਼ ਜੋ ਕੁਰਆਨ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦਾ, ਉਹ ਹੰਜ਼ਲਾ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਨਾ ਖੁਸ਼ਬੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਵਾਦ ਕਰਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਉਸਦੀ ਕੁਰਆਨ ਨਾ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਕਰਵਾਪਣ ਉਸਦੇ ਕਫ਼ਰ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਦਿਲ ਇਮਾਨ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਬਾਹਰੀ ਹਾਲਤ ਵੀ ਕਿਸੇ ਫ਼ਾਇਦੇ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ।