الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان داشته‌اند که کسی از مردم در روز قیامت از جای خود به سوی بهشت یا دوزخ جابجا نمی‌شوند تا آنکه دربارهٔ چند مورد از آنان پرسیده شود: نخست: زندگی‌اش که آن را در چه راهی تمام کرده است؟ دوم: و دربارهٔ علمش که آیا آن را برای الله خواسته است؟ و آیا به آن عمل کرده است؟ و آیا آن را به مستحقش رسانده است؟ سوم: مالش که آن را از کجا کسب کرده است؟ ‌از راه حلال یا از راه حرام؟ و در چه راهی خرج کرده است؟‌ در راهی که الله را خشنود می‌سازد یا باعث ناخشنودی او می‌شود؟ چهارم: بدنش و نیرویش و سلامتی‌اش و جوانی‌اش که در چه راهی آن را مصرف کرده و در چه راهی از آن بهره برده است؟