زه پوهېږم چې ته یوه ډبره یې، نه زیان رسولی شي او نه ګټه، که ما رسول ﷺ نه وای لیدلی چې ته یې ښکوله کړي یې ما به ته نه وې ښکله کړي

زه پوهېږم چې ته یوه ډبره یې، نه زیان رسولی شي او نه ګټه، که ما رسول ﷺ نه وای لیدلی چې ته یې ښکوله کړي یې ما به ته نه وې ښکله کړي

د عمر رضي الله عنه څخه روایت دی چې: هغه د حجر الأسود خواته لاړ او هغه یې ښکول کړه، بیا یې وویل: زه پوهېږم چې ته یوه ډبره یې، نه زیان رسولی شي او نه ګټه، که ما رسول ﷺ نه وای لیدلی چې ته یې ښکوله کړي یې ما به ته نه وې ښکله کړي »

[صحيح] [متفق علیه دی ( بخاري اومسلم دواړو روایت کړی دی)]

الشرح

د مؤمنانو امیر عمر بن الخطاب رضي الله عنه د کعبې په کونج کې تورې ډبرې (حجر الأسود) ته لاړ او هغه یې ښکول کړه، بیا یې وویل: «زه پوهېږم چې ته یوه ډبره یې، نه ته زیان رسولی شي او نه ګټه، که چیري ما رسول ﷺ نه واي لیدلي چې ته یې ښکول کړی یې ما به ته نه وي ښکول کړي.

فوائد الحديث

د حجر الأسود ښکلول د طواف کوونکو لپاره جواز لري، خو یوازې کله چې د طواف پر مهال د دې ډبرې سره د لاس رسۍ امکان وي او آسانه وي.

د حجر الأسود ښکلولو مقصد دا دی چې د رسول الله ﷺ د عمل پیروي وشي.

النووي وایي: مطلب یې دا دی چې ډبره پخپله نه توان لري چې ګټه ورسوي او نه زیان، او دا یوه مخلوقه ډبره ده لکه د نورو مخلوقاتو، چې نه ګټه لري او نه زیان. عمر رضي الله عنه دا خبره په موسم (حج کې) عامه کړه، څو په مختلفو سیمو کې خلک خبر شي او د موسم اهل هغه خبره وساتي

عبادتونه توقیفي دي؛ یعنې یوازې هغه عبادتونه جواز لري چې الله تعالی او د هغه رسول ﷺ یې اجازه ورکړې وي، او نور عبادتونه مشروع نه دي.

که عبادت صحيح وي، خلک پرې عمل کوي حتی که د هغې حکمت ورته معلوم نه وي؛ ځکه چې د هغې د ترسره کولو له لارې د خلکو اطاعت او پیروي هم د مقصود حکمت برخه ده.

له هغه څه ښکلولو څخه منع شوې چې شرع یې د عبادت لپاره امر نه دی کړی، لکه ډبرې او نور شيان

التصنيفات

د صحابه کرامو - رضي الله عنهم - فضیلت, د حج او عمرې حکمونه او مسائل