الشرح

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам истиғфорни ҳар хил лафзлари бор эканини ва энг афзали, улуғи қуйидаги эканини хабар бердилар: «Аллоҳим, Сен парвардигоримсан, Сендан бошқа илоҳ йўқ. Мени яратдинг ва мен Сенинг қулингман. Мен Сенга берган ваъдам ва аҳдимда қодир бўлганимча турибман. Қилган нарсаларимнинг ёмонидан Сенинг номинг билан паноҳ тилайман. Менга ато қилган неъматларингга иқрор бўлдим. Ва яна гуноҳларимга ҳам иқрор бўлдим. Менинг гуноҳларимни кечир. Чунки Сендан бошқаси гуноҳларни кечира олмайди». Авваламбор Аллоҳнинг шериги йўқ. Банда Аллоҳнинг унинг ёлғиз яратувчиси, маъбуди эканига ҳамда Аллоҳга бўлган иймони ва қўлидан келгинча тоат-ибодатда эканини эътироф этади. Чунки банда қанча ҳаракат қилса ҳам Аллоҳ буюрган барча ибодатларни бажара олмайди ва неъматларига тўлиқ шукр қила олмайди. Банда Аллоҳга илтижо қилиб, У Зотни маҳкам ушлайди. Чунки У Зотнинг Ўзи банда қилган ёмонликларидан паноҳ беради. Банда У Зотнинг ўзининг устидаги неъматларини эътироф этади ва гуноҳу маъсиятларини бўйнига олади. Банда юқоридаги нарсалар билан Аллоҳга тавассул қилгандан сўнг гуноҳларини беркитиб, Ундан мағфирати, авфи, фазли ва раҳмати билан гуноҳларини ўчиришини сўраб дуо қилади. Чунки гуноҳларни У Зотдан бошқа мағфират этувчи йўқ. Сўнгра Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу зикр эрталабки кечки зикрлардан эканини хабар бердилар. Ким-ки тўлиқ ишонч, маъноларини ҳис қилган ҳолда унга иймон келтириб, кундузи, яъни, қуёш чиқиш вақтидан пешингача бўлган оралиқдаги вақтда айтса сўнгра вафот этса, жаннатга киради. Ким кеч айтса, яъни, қуёш ботгандан эрталабгача бўлган вақтда айтса ва тонг отишидан олдин вафот этса, жаннат аҳлидан бўлади.