الدِّينُ النَّصِيحَةُ

الدِّينُ النَّصِيحَةُ

از تمیم داری ـ رضی الله عنه ـ روایت است که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: «الدِّينُ النَّصِيحَةُ»: «دین نصیحت است». گفتیم: برای چه کسی؟ فرمود: «لِلهِ وَلِكِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ»: «برای الله و برای کتابش و برای پیامبرش و برای امامان (حاکمان) مسلمان و عموم آنان».

[صحیح است] [به روایت مسلم]

الشرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ خبر داده است که مبنای دین اخلاص و صداقت است تا همانگونه که الله واجب ساخته ادا شود، بدون کوتاهی یا فریب و ناخالصی. از پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ پرسیده شد: نصیحت و خیرخواهی برای چه کسانی است؟ ایشان فرمودند: نخست: نصیحت و خیرخواهی برای الله سبحانه و تعالی: با اخلاص عمل برای او و شریک نیاوردن به او و اینکه به ربوبیت و الوهیت و اسماء و صفات او ایمان بیاوریم و امر او را بزرگ بداریم و به سوی ایمان به او دعوت دهیم. ثانیا: نصیحت برای کتاب او یعنی قرآن کریم: چنانکه معتقد باشیم این کتاب کلام او و آخرین کتاب اوست و همهٔ شریعت‌های پیش از خود را منسوخ نموده است؛ و آن را بزرگ داشته و چنانکه شایسته است تلاوت کنیم؛ به محکمش عمل کنیم و در برابر متشابهش تسلیم باشیم و از آن در برابر تاویل اهل تحریف دفاع کنیم و از مواعظ آن پند گیریم و علومش را ترویج دهیم و به سوی آن فرا بخوانیم. ثالثا: نصیحت برای پیامبرش محمد ـ صلی الله علیه وسلم ـ: معتقد باشیم که او آخرین پیامبران است و او را در اخباری که آورده تایید و تصدیق کنیم، امرش را اطاعت نموده و از نهی او دوری کنیم؛ و الله را عبادت نکنیم جز به روشی که او آورده و حقش را بزرگ بداریم و او را گرامی بداریم و دعوتش را گسترش دهیم و شریعتش را منتشر کنیم و تهمت‌ها را از او دور سازیم. چهارم: نصیحت برای حاکمان مسلمان: با یاری آنان در مسیر حق و نزاع و مخالفت نکردن با آنان در امر حکومت و شنیدن و اطاعت کردن از آنان در طاعت الله. پنجم: نصیحت برای مسلمانان: با نیکی در حق آنان و دعوت‌شان و خودداری از آزار و اذیت آنان و محبت خداپسندانه نسبت به آنان و همکاری با آنان در راه نیکوکاری و تقوا.

فوائد الحديث

امر به نصیحت برای همه.

بزرگی جایگاه نصیحت در دین.

دین اعتقادات و گفتار و کردار را در بر گرفته است.

پاک کردن درون از ناخالصی در حق شخص مورد نصیحت و خیرخواهی برای او مصادیق نصیحت است.

آموزش نیک پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ چنانکه مسأله را مجمل ذکر می‌کند سپس به تفصیل آن می‌پردازد.

آغاز کردن از مهم‌تر سپس مهم‌تر بر حسب اهمیت؛ چنانکه پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ از نصیحت برای الله آغاز می‌کند و به ترتیب در موارد بعدی نصیحت برای کتاب او، برای پیامبرش صلی الله علیه وسلم، حاکمان مسلمان و در پایان عموم آنان را بیان می‌کند.

التصنيفات

حقوق رهبر در برابر ملت