((ل ڕۆژا قیامه‌تێ خودێ دێ زه‌لامه‌كی ژ ئوممه‌تا من ژ ناڤ هه‌می چێكرییان (ژ مرۆڤ و ئه‌جنه‌یان) جودا كه‌ت

((ل ڕۆژا قیامه‌تێ خودێ دێ زه‌لامه‌كی ژ ئوممه‌تا من ژ ناڤ هه‌می چێكرییان (ژ مرۆڤ و ئه‌جنه‌یان) جودا كه‌ت

ژ عه‌بدولڵاهێ كوڕێ عه‌مرێ كوڕێ عاصی (خودێ ژ هه‌ردووكان ڕازی بیت) گۆت: پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) گۆت: ((ل ڕۆژا قیامه‌تێ خودێ دێ زه‌لامه‌كی ژ ئوممه‌تا من ژ ناڤ هه‌می چێكرییان (ژ مرۆڤ و ئه‌جنه‌یان) جودا كه‌ت، پاشی دێ نۆت و نه‌ھ تۆمارێن وی (كو هه‌می د پڕن ژ گونه‌هان) ڕێزكه‌ت و ڤه‌كه‌ت، درێژييا هه‌ر تۆماره‌كێ ب ته‌مه‌ت دیتنا چاڤییه‌، پاشی خودێ دێ بێژیته‌ وی: ئه‌رێ تو تشته‌ك ژ ڤانه‌ ڕه‌د دكه‌ی؟ ئه‌رێ ئه‌و مه‌لائیكه‌تێن من یێن كریارێن ته‌ تۆمار دكرن و دنڤیسین چ زۆڕداری ل ته‌ كرییه‌؟ ئه‌و ژی دێ بێژیت: نه‌خێر خودایێ من، خودێ دێ بێژیتێ: ئه‌رێ ته‌ چ هێجه‌ت (و عوزر) بۆ وی تشتێ ته‌ كری هه‌نه‌؟ دێ بێژیت: نه‌خێر خودایێ من، خودێ دێ بێژیت: به‌لێ، ته‌ خێره‌ك یا ل ده‌ڤ مه‌ هه‌ی، ب ڕاستی ئه‌ڤرۆكه‌ چ زۆڕداری ل ته‌ ناهێته‌ كرن، پاشی دێ كارته‌ك هێته‌ ده‌رئێخستن و یا تێدا نڤیسییه‌: ئه‌ز شاهده‌ییێ دده‌م كو ژ ئه‌لڵاهی پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن و ئه‌ز شاهده‌ییێ دده‌م كو موحه‌ممه‌د عه‌بدێ خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وییه‌ (أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ)، پاشی خودێ دێ بێژیت: ته‌ڕازییا خۆ بینه‌، ئه‌و ژی دێ بێژیت: خودایێ من؛ ما ئه‌ڤ كارته‌ دێ چ كه‌ت ل به‌رامبه‌ری ڤان هه‌می تۆماران؟ خودێ دێ بێژیت: زۆڕداری ل ته‌ ناهێته‌ كرن، گۆت: ڤێجا دێ تۆمار هه‌می د ڕه‌خه‌كێ ته‌ڕازییێدا هێنه‌ دانان و ئه‌و كارت ژی دێ د ڕه‌خه‌كێ دی یێ ته‌ڕازییێدا هێته‌ دانان، پاشی تۆمار دێ سڤك بن و كارت دێ گران بیت و ژووردا چیت، چ تشت د گه‌ل ناڤێ خودێ گران نابیت)).

[صحيح] [رواه الترمذي وابن ماجه]

الشرح

پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) ده‌نگوباسی ب وێ ئێكێ دكه‌ت كو ل ڕۆژا قیامه‌تێ خودێ دێ زه‌لامه‌كی ژ ئوممه‌تا وی ژ ناڤ هه‌می چێكرییان (ژ مرۆڤ و ئه‌جنه‌یان) هه‌لبژێریت و دێ گازی وی هێته‌ كرن دا لێپرسین د گه‌ل بهێته‌ كرن، پاشی دێ نۆت و نه‌ھ تۆمار بۆ هێنه‌ نیشاندان كو هه‌می تۆمارێن كریارێن وی یێن خرابن و ئه‌و گونه‌هن یێن وی د دونیایێدا كرین، درێژاهییا هه‌ر تۆماره‌كێ ژی هنده‌ هندی چاڤ دبینن، پاشی خودایێ مه‌زن دێ بێژیته‌ ڤی زه‌لامی: ئه‌رێ تو تشته‌كێ د ڤان تۆماراندا هاتییه‌ نڤیسین ڕه‌د دكه‌ی؟ ئه‌رێ مه‌لائیكه‌تێن من یێن كریارێن ته‌ دنڤیسین زۆڕداری ل ته‌ كرییه‌؟ ئه‌و زه‌لام دێ بێژیت نه‌خێر خودایێ من. خودایێ مه‌زن ژی دێ بێژیت: ئه‌رێ ته‌ چ هێجه‌ت هه‌نه‌ بۆ خۆ بگری ژ به‌ر وان كارێن ته‌ د دونیایێدا كرین؟ كو ئه‌ڤ كاره‌ ته‌ ب خه‌له‌تیڤه‌ یان نه‌زانینڤه‌ كربن، ئه‌و زه‌لام دێ بێژیت: نه‌خێر خودایێ من، من چ هێجه‌ت نینن. خودایێ مه‌زن دێ بێژیت: به‌لێ، ته‌ خێره‌ك یا ل ده‌ڤ مه‌ هه‌ی، و ئه‌ڤرۆكه‌ زۆڕداری ل ته‌ ناهێته‌ كرن. گۆت: پاشی دێ كارته‌ك هێته‌ ده‌رئێخستن و یا تێدا نڤیسییه‌: ئه‌ز شاهده‌ییێ دده‌م كو ژ ئه‌لڵاهی پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن و ئه‌ز شاهده‌ییێ دده‌م كو موحه‌ممه‌د عه‌بدێ خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وییه‌ (أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ). پاشی خودێ دێ بێژیته‌ ڤی زه‌لامی: ته‌ڕازییا خۆ بینه و ئاماده‌ بكه‌. ئه‌و زه‌لام ژی ب مه‌نده‌هۆشیڤه‌ دێ بێژیت: خودایێ من؛ ما كێش و گڕانییا ڤێ كارتێ دێ چه‌ند بیت ل به‌رامبه‌ری ڤان هه‌می تۆماران؟! خودێ دێ بێژیتێ: زۆڕداری ل ته‌ ناهێته‌ كرن. گۆت: ڤێجا دێ تۆمار هه‌می د ڕه‌خه‌كێ ته‌ڕازییێدا هێنه‌ دانان و ئه‌و كارت ژی دێ د ڕه‌خه‌كێ دی یێ ته‌ڕازییێدا هێته‌ دانان، پاشی ئه‌و ڕه‌خێ تۆمار تێدا هاتینه‌ دانان دێ سڤك بیت و ئه‌و ڕه‌خێ كارت تێدا هاتییه‌ دانان دێ گران بیت و خودێ دێ گونه‌هێن وی ژێبه‌ت و دێ لێ بووریت.

فوائد الحديث

مه‌زناهییا په‌یڤا ته‌وحیدێ: كو شاهده‌دانه‌ ژ خودێ پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن، و گڕانییا وێ د ته‌ڕازییێدا.

گۆتنا: (لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ) ب ئه‌زمانی ب تنێ به‌س نینه‌، به‌لكی دڤێت مرۆڤی زانین ب ڕامانا وێ هه‌بیت و كار ب وی تشتی بكه‌ت یێ ئه‌و په‌یڤ ل سه‌ر مرۆڤی فه‌ر دكه‌ت.

دلسۆزی (ئیخلاص) و هێزا ته‌وحیدێ ئه‌گه‌ره‌كه بۆ ژێچوونا گونه‌هان.

باوه‌ری ل دویڤ وێ دلسۆزییا د دلیدا هه‌ی دهێته‌ گوهۆڕین و ژ كه‌سه‌كی بۆ كه‌سه‌كی یا جودایه‌، له‌وا دبیت هنده‌ك كه‌س هه‌بن ڤێ په‌یڤێ ببێژن، به‌لێ ل دویڤ گونه‌هێن خۆ د ناڤ ئاگرێ جه‌هنه‌مێدا بهێنه‌ عه‌زابدان.