الشرح

پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پاڕایەوە بە نزایەك كە كۆی بنچینەی ڕەوشتە جوانەكانی تێدایە كە ئەو نێردراوە بۆ تەواوكردنیان؛ ئەوانیش بریتین لە: چاكبوونی ئاین ودونیا وقیامەت، بەم وشە كەم وپوختانە داوای چاكبوونی ئەم سێ شتەی كرد، سەرەتا بە چاكبوونی ئاین دەستیپێكرد وبە چاكبوونی ئاینیش دونیا وقیامەتیش چاك دەبن، فەرمووی: (اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِي دِينِي:خودایـە ئاینەكەم -دينداريم- چاك بكە)؛ بەوەی هیدایەتم بدەیت بۆ جێبەجێكردنی ئەدەب وڕێنماییەكانی بە شێوەیەكی كامڵ وڕێك. (الذِي هُوَ عِصْمَةُ أَمْرِي:كە بڕبڕەی پشتی كارەكانمە)؛ وهەموو كاروبارەكانم بپارێزە، ئەگەر ئاینەكەم خراپ بوو ئەوا هەموو كاروبارەكانی ترم خراپ دەبن، وسەرشۆڕ ودۆڕاو دەبم، چونكە چاكبوونی ئاین كامڵ نابێت كە داواكراوە هەتاوەكو دونیایش چاك دەبێت، بۆیە فەرمووی: (وَأَصْلِحْ لِي دُنْيَايَ: ودونیایشم بۆ چاک بکە)؛ بەوەی لەش ساغی وئاسایش وڕۆزی وهاوسەر ومنداڵی چاكم پێببەخشی لەگەڵ ئەوەیشی كە پێویستم پێیەتی، وحەڵاڵ بێت، ویارمەتیدەر بێت لەسەر پەرستنت، پاشان پاساوای هێنایەوە سەبارەت بە هۆكاری داواكردنی ئەم شتانە، فەرمووی: (الَّتِي فِيهَا مَعَاشِي:کە ژیانـمی تێدایە)؛ چونكە ئەم دونیایە شوێنی نیشتەجێبوونمە وماوەی ژیانم لێرەدا بەڕێ دەكەم. (وَأَصْلِحْ لِي آخِرَتِي الَّتِي إلَيْهَا مَعَادِي:وقیامەتیشم بۆ چاک بکە چونکە گەڕانەوەم بۆ ئەوێیە)؛ كە شوێنی گەڕانەوەمە بۆ دیداری تۆ، ئەمیش دێتە دی بە چاكبوونی كردەوەكان وهیدایەتدانی بەندە لەلایەن خوای گەورەوە بۆئەوەی دڵسۆز بێت وپەرستنەكان ئەنجام بدات، لەگەڵ كۆتاییەكی باش. پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- قیامەتی لەپاش دونیا باسكرد؛ چونكە یەكەم هۆكارە بۆ چاكبوونی دووەم، هەركەسێك لە دونیادا لەسەر ڕێگای ڕاست بێت بەپێی مەبەستی خوای گەورە، ئەوا قیامەتیشی چاك دەبێت وتێیدا بەختەوەر دەبێت. (وَاجْعَلْ الْحَيَاةَ:وژیانم بۆ بکە)؛ بە درێژبوونی تەمەنم تێیدا، (زِيَادَةً لِي فِي كُلِّ خَيْرٍ:بە هۆکاری زیادبوونی هەموو خێر وچاکەیەک)؛ بۆئەوەی تێیدا كردەوەی چاكەی زۆر ئەنجام بدەم، (وَاجْعَلْ الْمَوْتَ:ومردنم بۆ بکە)؛ بە نزیك كردنەوەی، (رَاحَةً لِي مِنْ كُلِّ شَرٍّ:بە هۆکاری حەسانەوە لە هەموو شەڕ وخراپەیەک)؛ وهەموو فیتنە وناڕەحەتی وبەڵایەك كە بەهۆی گوناهـ وبێئاگاییەوە تووشیان بووم، هەروەها ببێتە هۆی ڕزگار بوونم لە ناڕەحەتی وخەفەتەكانی دونیا، وگەیشتن بە ئارامی.