?wakat ning Wẽn d sẽn wa n naan arzãnã la Bugmã, A tʋmsa a Gibriila, tɩlgr be a yĩnga

?wakat ning Wẽn d sẽn wa n naan arzãnã la Bugmã, A tʋmsa a Gibriila, tɩlgr be a yĩnga

Yii a Abɩɩ Hurayra nengẽ, Wẽnd yard be a yĩnga, tɩ yii Wẽnd Tẽn-tʋʋm nengẽ, Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga : a yeelame : «wakat ning Wẽn d sẽn wa n naan arzãnã la Bugmã, A tʋmsa a Gibriila, tɩlgr be a yĩnga, arzãnẽ wã, n yeel-a : « ges-a la f ges bũmb ning Mam sẽn sεgl a pʋgẽ wã, n na n kõ nebã ». T’a Gibriil ges-a n lebg wa yeele : m wẽen ne Fo zɩslemã, ned ka be, n na n wʋm yãwã kibare, rẽndame t’a kẽ-a. Tɩ Wẽnd sagl tɩ b gũbg arzãnã ne yεl nins yõor sẽn kisã. La A yeel-a « ges-a la bũmb ning Mam sẽn sεgl tɩ be a pʋgẽ wã, n na n kõ nebã» . T’a lebg n tɩ ges-a, n mik tɩ b gilg-a lame ne yεl nins yõor sẽn kisi. T’a Gibriil yeele: “ m wẽen ne Fo zɩslemã, m yεεsdame tɩ ned baa a yembr kõn n kẽ-a ye” T’a yeele: kẽng n tɩ ges Bugmã la f ges bũmb ning Mam sẽn sεgl a pʋgẽ, n na n bĩng a nebã. T’a tʋg n ges-a, n mik tɩ Bugmã zombda taaba, t’a lebg n wa n yeel Wẽnde: “ m wẽen ne Fo zɩslemã ned baa a yembr kõn n kẽ yãwã ye”. Tɩ Wẽnd sagl tɩ b gilg Bugmã ne yõor yamleoog teedo, tɩ Wẽnd yeel-a: “lebg n tɩ ges-a”. T’a Gibriil tʋg n ges-a, n mik t’a yaa sẽn gũbg ne yõyã yamleoodo, t’a lebg n wa yeele: “ m wẽen ne Fo zɩslemã, ad mam yεεsdame tɩ ned baa a yembr ka na n põse, n ka kẽ Bugmã ye».

[Hasan/Sound.] [Abu Dawood]

الشرح

Nabiyaamã kõo kibare, Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga: tɩ Wẽnde, A sẽn wa n naan arzãnã la Bugmã, A yeela a Gibriila, tɩlgr be a yĩnga : « kẽng arzãnẽ wã, n tʋg n ges-a ». T’a Gibriil kẽnge n tʋg n ges arzãnã, rẽ poorẽ t’a legb n wa, T’a Gibriil yeele : “m Soab a Wẽnde! M wẽen ne Fo zɩslemã, ad ned ka wʋmd arzãnã kibare la bũmb ning sẽn be a pʋgẽ, sẽn yaa neema-rãmbã, la waoogrã, la yel-sõmã, rẽndame t’a nong n rat n na n kẽ-a, la a tʋm sẽn na kẽes-a beenẽ”. La rẽ poorẽ, Wẽnd gũbga arzãnã ne yõor sẽn kis yεl ninsã, la yεl toodã, sẽn yaa Wẽnd sẽn sagl tɩ b maan tʋʋm ninsã, la b zãag yεl ninsã, rẽnd ned ning sẽn tʋlla arzãnã kõom, bɩ a modg n gãndag yεl-kãensã, yõorã sẽn ka nongã. Rẽ poorẽ, tɩ Wẽnd yeele, A Naam yɩ wagell n zẽke: Gibriila! Kẽng n tɩ ges arzãnã, lɑ rẽ yaa A sẽn gũbg-a ne yõor sẽn kisã poorẽ, T’a Gibriil kẽng n tɩ ges-a, rẽ loogr poorẽ t’a lebg n yeele: “ M Soab A Wẽnde ! M wẽen ne Fo zɩslemã, ad mam yεεsdame tɩ ned baa a yembr ka na n kẽ arzãnã, yel-kegmes nins sẽn be arzãnã kõom sorã zug yinga. La wakat ning Wẽnd sẽn wa n naan Bugmã, A yeelame: “Gibriila! Kẽng n tʋg n ges-a” t’a Gibriil kẽng n tɩ ges Bugmã, Rẽ poorẽ, a Gibriil lebgame n wa yeele : « m Soab a Wẽnde! M wẽen ne Fo zɩslemã, ned ka be n na n wʋm Bugmã la bũmb ning sẽn be a pʋgẽ, sẽn yaa nangã, la keelemã la sɩbgrã, rẽndame t’a kisg Bugmã kõom, la a zoe n zãag sabab-rãmb nins sẽn na n kẽes-a beenẽ wã. Rẽ loogr poorẽ, Wẽnde, A Naam yɩ wagell n zẽke, A gũbga Bugmã la A maan sor ninga sẽn na n tũ n kẽng Bugmẽ wã tɩ yaa yõor yamleoogo, la wʋm-noodo, rẽ poorẽ t’A yeel a Gibriila : kẽng n tʋg n ges-a, t’a Gibriil kẽng n tɩ ges-a, rẽ poorẽ t’a lebg n wa yeele: “ m Soab A Wẽnde ! M wẽen ne Fo zɩslemã, ad mam yεεsdame la paka maam tɩ ned baa a yembr ka na n põse, n ka kẽ Bugmã ye, ne bũmb ning sẽn gũbg Bugmã sẽn yaa yõor yamleoodã, la wʋm-noodã”.

فوائد الحديث

Bee hadiisã pʋgẽ, kõ sɩda tɩ arzãnã la Bugmã, b tol n bee masa-masa.

Bee hadiisã pʋga, tɩ yaa tɩlae tɩ b kõ sɩd ne yel-soondɩ la bũmb ning fãa sẽn wa n yi Wẽnd nengẽ la A Tẽn-tʋʋmã nengẽ, Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga.

Bee hadiisã pʋgẽ, sugr maaneg ne yel-toodã, bala yaa bãmb la sore, sẽn na n taas arzãnã.

Bee hadiisã pʋgẽ, sẽn wiligd tɩ f sõmb n zãaga yel-gɩdgdsã, bala yaa bãmb la sor ning sẽn na n tall foom n kẽng Bugmẽ wã.

Wẽnd maana arzãnã t’a yaa sẽn gũbg ne yel-toodo, la Bugmã t’a gũbg ne yõor yamleoogo, woto yaa bũmb sẽn yaa zarb-n-gesg na-kẽndre, dũni vɩɩmã pʋgẽ.

Hadiisã wilgdame tɩ arzãnã sor yaa toogo, n yaa kεgenga, a tara tʋlsem tɩ b maan sugri, la f nidg pãnga, n lagem ne sɩd-kũuni, la f bãng tɩ Bugmã sore, yaa bũmb sẽn pid ne wʋm-noodo, la yamleoodo, dũni wã pʋgẽ.