الشرح

ਮੂਆਜ਼ ਬਿਨ ਜਬਲ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਪਿੱਛਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਸਨ, ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ: **"ਏ ਮੂਆਜ਼!"** — ਅਤੇ ਇਹ ਸੱਦਾ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਦੁਹਰਾਇਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਗੱਲ ਜੋ ਨਬੀ ﷺ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ ਸਨ, ਉਸ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਹਰ ਵਾਰੀ ਮੂਆਜ਼ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ:**"ਲੱਬਬੈਕ ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਵਾ ਸਾਅਦੈਕ,"** ਅਰਥਾਤ: **"ਹੇ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸੱਦ ਨੂੰ ਮੁੜ ਮੁੜ ਕਰ ਮੰਨ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਆਗਿਆ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਨਿਜਾਤ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।"** ਹਰ ਵਾਰੀ ਮੂਆਜ਼ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: **"ਲੱਬਬੈਕ ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਵਾ ਸਾਅਦੈਕ,"**ਅਰਥਾਤ: **"ਹੇ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸੱਦ ਨੂੰ ਮੁੜ ਮੁੜ ਕਰ ਮੰਨ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਆਗਿਆ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਨਿਜਾਤ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।"** ਮੂਆਜ਼ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ: **"ਕੀ ਮੈਂ ਇਹ ਗੱਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਰੱਖਣ?"** ਤਾਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਡਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕਿਤੇ ਲੋਕ ਇਸ (ਗੱਲ) 'ਤੇ ਹੀ ਆਸਰਾ ਨਾ ਕਰ ਲੈਣ ਅਤੇ ਅਮਲ ਘੱਟ ਨਾ ਕਰ ਦੇਣ। ਇਸ ਲਈ ਮੂਆਜ਼ "ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ" ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸੀ — ਸਿਵਾਏ ਆਪਣੀ ਵਫ਼ਾਤ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ — ਇਸ ਡਰ ਕਰਕੇ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਇਲਮ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਦੇ ਗੁਨਾਹ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੈ ਜਾਣ।