إعدادات العرض
ਅਸੀਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਫ਼ਿਤਰੇ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਰਤ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਸਾਡੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ, ਆਜ਼ਾਦ ਜਾਂ…
ਅਸੀਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਫ਼ਿਤਰੇ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਰਤ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਸਾਡੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ, ਆਜ਼ਾਦ ਜਾਂ ਗੁਲਾਮ ਦੀ ਓਰੋਂ ਇਕ ਸਾ’ (ਪੈਮਾਨਾ) ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਰਾਕ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਸੁੱਕੀ ਦਹੀਂ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਜੌ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਖਜੂਰ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਮੀਵਾ (ਮੁੰਬੱਲਾ ਅੰਗੂਰ)
ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ: ਅਸੀਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਫ਼ਿਤਰੇ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਰਤ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਸਾਡੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ, ਆਜ਼ਾਦ ਜਾਂ ਗੁਲਾਮ ਦੀ ਓਰੋਂ ਇਕ ਸਾ’ (ਪੈਮਾਨਾ) ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਰਾਕ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਸੁੱਕੀ ਦਹੀਂ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਜੌ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਖਜੂਰ ਜਾਂ ਇਕ ਸਾ’ ਮੀਵਾ (ਮੁੰਬੱਲਾ ਅੰਗੂਰ)، ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜ਼ਕਾਤ ਫ਼ਿਤਰ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਹੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਜਦ ਤੱਕ ਕਿ ਮੂਆਵਿਯਾ ਬਿਨ ਅਬੀ ਸੁਫ਼ਿਆਨ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਹਜ ਜਾਂ ਉਮਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਿੰਬਰ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਿਤਾਬ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਦ (ਛੋਟਾ ਪੈਮਾਨਾ) ਗੇਂਹੂੰ ਇੱਕ ਸਾ’ ਖਜੂਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ।" ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸੀ ਤੇ ਅਮਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਪਰ ਜਿੱਥੋਂ ਤਕ ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਦ ਤੱਕ ਮੈਂ ਜਿਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜ਼ਕਾਤ ਫ਼ਿਤਰ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਰਹਾਂਗਾ ਜਿਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
الترجمة
العربية বাংলা Bosanski English Español فارسی Français Bahasa Indonesia Русский Tagalog Türkçe اردو 中文 हिन्दी Tiếng Việt සිංහල ئۇيغۇرچە Hausa Português Kurdî Kiswahili অসমীয়া ગુજરાતી Nederlands മലയാളം Română Magyar ქართული Moore ಕನ್ನಡ Svenska Oromoo Македонски ไทย Українська తెలుగు پښتو मराठीالشرح
ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਜ਼ਰਤ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੁਲਫਾਏ ਰਾਸ਼ਿਦੀਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵੀ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਹਰ ਇਕ ਦੀ ਓਰੋਂ ਫ਼ਿਤਰੇ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਇੱਕ ਸਾ‘ (ਪੈਮਾਨਾ) ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਜੌ, ਜ਼ਬੀਬ (ਸੁੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਗੂਰ), ਅਕ਼ਿਤ (ਸੁੱਕਾ ਹੋਇਆ ਦਹੀਂ), ਅਤੇ ਖਜੂਰ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸਾ‘ ਦੀ ਮਿਅਦ ਚਾਰ ਮੁੱਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੁੱਦ ਉਸ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਇੱਕ ਔਸਤ ਦਰਜੇ ਦੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਦੋ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਭਰ ਕੇ ਹੋਵੇ। ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਰਤ ਮੂਆਵਿਆ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਮਦੀਨੇ ਆਏ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਗੇਂਹੂੰ ਵਾਫ਼ਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਤਬਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਦ (ਅਰਧ ਸਾ‘) ਗੇਂਹੂੰ, ਇੱਕ ਸਾ‘ ਖਜੂਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ।" ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸੀ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਜਿੱਥੋਂ ਤਕ ਮੇਰਾ ਤਅੱਲੁਕ ਹੈ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫ਼ਿਤਰਾ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਰਹਾਂਗਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਜ਼ਰਤ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜਦ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦਾ ਹਾਂ।فوائد الحديث
ਹਜ਼ਰਤ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਸਦਕ਼ਾ ਫ਼ਿਤਰ ਦੀ ਮਿਅਦ ਦਾ ਬਿਆਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ **ਸਾ‘ ਖੁਰਾਕ** ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ, ਚਾਹੇ ਉਸ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਕਿਸਮ ਜਾਂ ਕੀਮਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋਵੇ।
ਫ਼ਿਤਰੇ ਵਿੱਚ **ਹਰ ਉਹ ਖੁਰਾਕ ਜੋ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਜਾ ਬਣ ਸਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ**, ਅਤੇ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੋ ਜਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਜ਼ਰਤ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਮ ਖੁਰਾਕ ਸਨ।
ਖੁਰਾਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਸੇ ਜਾਂ ਸਕੇ ਵਜੋਂ ਫ਼ਿਤਰਾ ਅਦਾ ਕਰਨਾ **ਦਰੁਸਤ ਨਹੀਂ**।
ਨੋਵਵੀ ਨੇ ਸ਼ਰਾਹ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ: ਜਦੋਂ ਸਹਾਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਖ਼ਤਲਾਫ਼ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਪਹਿਲ ਮੰਨਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਹੋਰ ਸਬੂਤਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਹਾਦੀਸਾਂ ਦਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਅਤੇ ਕ਼ਿਆਸ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ਿਤਰੇ ਲਈ ਗੇਂਹੂੰ (ਚੌਲ) ਦਾ ਇੱਕ ਸਾ‘ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਖੁਰਾਕਾਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਅਮਲ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਬਨ ਹਜ਼ਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਅਬੂ ਸਈਦ ਦੇ ਹਾਦੀਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਨਸਖਾ (ਆਹਾਦੀਸ) ਨਾਲ ਚਿਪਕੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਸਖਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਜਤਿਹਾਦ (ਆਜ਼ਾਦ ਰਾਇ) ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣ ਦਾ ਰਵਾਇਆ ਵੀ ਹੈ।ਪਰ ਮੂਆਵਿਆ ਦੇ ਕਰਤੂਤ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਸ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ ਕਿ ਇਜਤਿਹਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੋਹਣਾ ਕੰਮ ਹੈ।ਫਿਰ ਵੀ, ਜਦ ਨਸਖਾ ਮੌਜੂਦ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਜਤਿਹਾਦ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ।
التصنيفات
Zakat-ul-Fitr (Minor-Eid Charity)