“ਜੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ ਕੋਲ ਦੋ ਵਾਦੀ ਧਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਤੀਜੀ ਵਾਦੀ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ।

“ਜੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ ਕੋਲ ਦੋ ਵਾਦੀ ਧਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਤੀਜੀ ਵਾਦੀ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ।

ਅਨਸ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਜੇ ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ ਕੋਲ ਦੋ ਵਾਦੀ ਧਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਤੀਜੀ ਵਾਦੀ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ। ਆਦਮ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਪੇਟ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭਰਦਾ ਸਿਵਾਏ ਮਿੱਟੀ ਦੇ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੌਬਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।”

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇ ਆਦਮ ਦਾ ਬੇਟਾ ਇੱਕ ਵਾਦੀ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਭਰ ਲਏ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਹ ਦੂਜੇ ਦੋ ਵਾਦੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦਾ। ਆਦਮੀ ਦੁਨੀਆਵੀਂ ਚਾਹਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਤੱਕ ਮਰ ਕੇ ਉਸਦਾ ਪੇਟ ਉਸਦੇ ਕਬਰ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਭਰ ਨਾ ਜਾਵੇ।

فوائد الحديث

ਆਦਮੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆਵੀ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਸਤਾਂ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਲਗਨ।

ਨਵਾਵੀ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਵੀਂ ਲਾਲਚ, ਵਸਤਾਂ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਰੁਚੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੀ ਤੌਬਾ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਿੰਦਨੀ ਗੁਣਾਂ ਤੋਂ ਤੌਬਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਨਵਾਵੀ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਇਹ ਹਦੀਸ ਆਮ ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆਵੀਂ ਲਾਲਚ ਬਾਰੇ ਫ਼ਤਵਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਰਸੂਲ ﷺ ਦੇ ਇਸ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਸਹੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: “ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੌਬਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।”

التصنيفات

Blameworthy Morals, Condemning Love of the World