ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੁਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਜਨਾਬਤ ਵਾਲਾ ਗੁਸਲ ਕਰਕੇ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਉੱਟ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ।

ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੁਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਜਨਾਬਤ ਵਾਲਾ ਗੁਸਲ ਕਰਕੇ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਉੱਟ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ।

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੁਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਜਨਾਬਤ ਵਾਲਾ ਗੁਸਲ ਕਰਕੇ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਉੱਟ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ। ਜੋ ਦੂਜੇ ਵੇਲੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਗਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ। ਤੀਜੇ ਵੇਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਮੇਂਡਾ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ।ਚੌਥੇ ਵੇਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਮੁਰਗੀ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ। ਪੰਜਵੇਂ ਵੇਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਅੰਡਾ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਮਾਮ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਜ਼ ਸੁਣਦੇ ਹਨ।" (ਸਹੀਹ ਅਲ-ਬੁਖਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹੀਹ ਮੁਸਲਮ)

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਜੁਮਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਵਾਸਤੇ ਜਲਦੀ ਜਾਣ ਦੀ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ ਬਿਆਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਲਦੀ ਜਾਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਮਾਮ ਦੇ ਆਉਣ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਜੋ ਕਿ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਪੰਜ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਜਲਦੀ ਜਾਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਮਾਮ ਦੇ ਆਉਣ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਜੋ ਕਿ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਪੰਜ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਪਹਿਲਾ ਹਿੱਸਾ: ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਜਨਾਬਤ ਵਰਗਾ ਪੂਰਾ ਗੁਸਲ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲੇ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਜੁਮਾਤੀ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਦਕਾ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਉੱਟ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਤੀਜਾ ਹਿੱਸਾ: ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਤੀਜੇ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਦਕਾ ਇਕ ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮੇਂਡੇ (ਅਰਥਾਤ ਇੱਕ ਕਪਾਹ ਦਾ ਭੇਡ) ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ: ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਚੌਥੇ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਦਕਾ ਇੱਕ ਮੁਰਗੀ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ: ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਪੰਜਵੇਂ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਦਕਾ ਇੱਕ ਅੰਡੇ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਮਾਮ ਖੁਤਬਾ ਦੇਣ ਲਈ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆ ਕੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਖ਼ੁਤਬਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਸੁਣਦੇ ਹਨ।

فوائد الحديث

ਜੁਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਨਮਾਜ਼ ਜਾ ਰਹੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਜੁਮਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਵਾਸਤੇ ਸਵੇਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਜਾਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ ਹੈ।

ਅਚਛੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜੁਮਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ 'ਤੇ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਹਾਜ਼ਿਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਤਬਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦੇ ਹਨ।

ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੁਮਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਵਾਸਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ-ਪਹਿਲਾ ਲਿਖਦੇ ਹਨ।

ਇਬਨ ਰਜਬ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ "ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਜੁਮੇ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਸਲ ਕਰੇ, ਫਿਰ (ਨਮਾਜ ਵਾਸਤੇ) ਰਵਾਨਾ ਹੋਵੇ" ਤੋਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੁਮੇ ਦੇ ਗੁਸਲ ਦਾ ਮੁਸਤਹਬ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ ਫਜਰ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੁਮੇ ਵਾਸਤੇ ਨਿਕਲਣ ਤਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Recommended Manners of the Ritual Bath, Jumu‘ah (Friday) Prayer