فوائد الحديث

ਇਸ ਮਬਰਕ ਜ਼ਿਕਰ ਨੂੰ ਮੁਸਲਸਲਤ ਅਦਾਇਗੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਅਲੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਇਹ ਨਬਵੀ ਹਿਦਾਇਤ ਅਜੇ ਤੱਕ, ਤਾਂਹੀਂ ਕਿ ਲੈਲਤੁ ਸਫੀਨ (ਯਾਨੀ ਸਫੀਨ ਦੀ ਰਾਤ) ਤੱਕ ਵੀ ਛੱਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਇਸ ਮਬਰਕ ਜ਼ਿਕਰ ਨੂੰ ਮੁਸਲਸਲਤ ਅਦਾਇਗੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਅਲੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਇਹ ਨਬਵੀ ਹਿਦਾਇਤ ਅਜੇ ਤੱਕ, ਤਾਂਹੀਂ ਕਿ ਲੈਲਤੁ ਸਫੀਨ (ਯਾਨੀ ਸਫੀਨ ਦੀ ਰਾਤ) ਤੱਕ ਵੀ ਛੱਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਜੇ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਾਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜ਼ਿਕਰ ਭੁੱਲ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਾਤ ਦੇ ਆਖ਼ਰ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਕਹਿ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਮਸਲਾ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਲੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਹਦੀਸ ਦੇ ਰਾਵੀ ਹਨ, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਲੈਲਤੁ ਸਫੀਨ ਦੀ ਰਾਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਜ਼ਿਕਰ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਸਵੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਅਦਾ ਕਰ ਲਿਆ।

ਇਮਾਮ ਮੁਹਲਬ ਨੇ ਕਿਹਾ:

ਇਸ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰਸ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਈ ਆਖ਼ਿਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨਿਆ ‘ਤੇ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ — ਜੇਕਰ ਉਹ ਸਮਰੱਥ ਹਨ — ਆਖ਼ਿਰਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰੇ।

ਇਬਨ ਹਜਰ ਅਲਅਸਕਲਾਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ:

ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਇਸ ਜ਼ਿਕਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨਾਂ ਤਾਂ ਕੰਮ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਤੀ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਥਕਾਵਟ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

ਐਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਦੀ ਭਲਾਈ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਖ਼ਿਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਨੌਕਰ ਦੁਨੀਆ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਆਖ਼ਿਰਤ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਹੈ। ਜਾਂ ਇਹ ਮਤਲਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੁਝ ਫਾਤਿਮਾ ਨੇ ਮੰਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਹ ਅਜ਼ਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਤਾਕਤ ਦੇਣਗੇ ਕਿ ਉਹ ਨੌਕਰ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਿਦਮਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।