قسم به آنکه جانم به دست اوست، از راه و روش کسانی که پیش از شما بودند پیروی خواهید کرد

قسم به آنکه جانم به دست اوست، از راه و روش کسانی که پیش از شما بودند پیروی خواهید کرد

از ابو واقِد لَیثی رضی الله عنه روایت است: هنگامی که رسول الله صلی الله علیه وسلم برای نبرد حُنین [از مدینه] خارج شد از کنار یکی از درخت‌های مشرکان عبور کرد که آن را «ذات اَنواط» می‌نامیدند و اسلحهٔ خود را بر آن می‌آویختند، پس [برخی از همراهان ایشان] گفتند: یا رسول الله، برای ما نیز ذات انواطی قرار دهید همانگونه که آنان ذات انواط دارند. پیامبر صلی الله علیه وسلم [از روی تعجب] فرمودند: «سبحان الله! این [سخن] همانند سخن قوم موسی است که گفتند: {اجعَل لَنا إِلهًا كَما لَهُم آلِهَةٌ} [اعراف: ۱۳۸] (همان گونه كه آنان معبودانی دارند، براى ما [نیز] معبودی تعیین کن) قسم به آنکه جانم به دست اوست، از راه و روش کسانی که پیش از شما بودند پیروی خواهید کرد».

[صحیح] [ترمذی و احمد روایت کرده]

الشرح

رسول الله صلی الله علیه وسلم به سوی غزوهٔ حنین رهسپار شد و حُنین دشتی است میان طایف و مکه و برخی از صحابه که به تازگی در اسلام داخل شده بودند با او حضور داشتند، پس از کنار درختی عبور نمودند که آن را «ذات انواط» می‌نامیدند یعنی درختی که بر آن چیزهایی آویزان است، مشرکان این درخت را تعظیم می نمودند و اسلحه و دیگر وسایل شان را برای کسب برکت به آن می‌آویختند. پس آنان از رسول الله صلی الله علیه وسلم خواستند که برای آنان نیز درختی همانند آن قرار دهد که اسلحهٔ خود را به قصد کسب برکت بر آن آویزان کنند، زیرا گمان می‌کردند که چنین چیزی جایز است؛ پس پیامبر صلی الله علیه وسلم از روی انکار گفتۀ آنان و بزرگ داشت الله متعال تسبیح گفت، و بیان کرد که این سخن شبیه سخن قوم موسی به اوست که گفتند: {برای ما هم معبودی قرار ده چنانکه آنان معبودانی دارند}، وقتی بت‌ پرست‌ها را دیدند که بت‌هایی را عبادت می‌کنند پس از او خواستند که آنان نیز همانند مشرکان بت‌هایی داشته باشند، و این به معنای پیروی از راه و روش آنان است، سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان داشتند که زود است که این امت از روش یهودیان و نصرانیان پیروی کنند، و کارهای آنان را انجام می دهند، و از این کار هشدار دادند.

فوائد الحديث

انسان شاید کاری را بپسندد و گمان کند که آن کار باعث نزدیکی به الله است در حالی که باعث دوری از الله می‌شود.

شایستهٔ مسلمان است که هرگاه امری را بشنود که در دین جایز نیست و در هنگام تعجب، تسبیح و تکبیر گوید.

از جملهٔ شرک، تبرک جستن به درختان و سنگ‌ها و دیگر اشیاء است، درحالیکه برکت تنها از الله خواسته می‌شود.

سبب عبادت بت‌ها، بزرگداشت آنها، و نشستن در برابر آنها، و تبرک به آنها بود.

وجوب بستن درها و راه‌هایی که به شرک منجر می‌شود.

آنچه در نصوص دربارهٔ نکوهش یهودیان و نصرانیان آمده برای هشدار به ماست [که راه آنها را در پیش نگیریم].

نهی از شبیه ساختن خود با اهل جاهلیت و یهودیان و نصرانیان مگر آنکه دلیل داشته باشیم که آن امر از دین ماست.

التصنيفات

توحید الوهیت