نَضَّرَ اللهُ امْرَأً سَمِعَ مِنَّا شَيْئاً، فَبَلَّغَهُ كَمَا سَمِعَهُ، فَرُبَّ مُبَلَّغٍ أوْعَى مِنْ سَامِعٍ».…

نَضَّرَ اللهُ امْرَأً سَمِعَ مِنَّا شَيْئاً، فَبَلَّغَهُ كَمَا سَمِعَهُ، فَرُبَّ مُبَلَّغٍ أوْعَى مِنْ سَامِعٍ». «الله متعال اخلاق کسی را که چيزی از ما بشنود و آن را همان گونه که شنيده - به ديگران - برساند، خوب و نیک بگرداند؛ چه بسا کسی که - حديث - به او می رسد، آن را بهتر از شنونده اش دريابد

از عبدالله ابن مسعود رضی الله عنه روایت است که می گوید: از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که فرمود: «نَضَّرَ اللهُ امْرَأً سَمِعَ مِنَّا شَيْئاً، فَبَلَّغَهُ كَمَا سَمِعَهُ، فَرُبَّ مُبَلَّغٍ أوْعَى مِنْ سَامِعٍ». «الله متعال اخلاق کسی را که چيزی از ما بشنود و آن را همان گونه که شنيده - به ديگران - برساند، خوب و نیک بگرداند؛ چه بسا کسی که - حديث - به او می رسد، آن را بهتر از شنونده اش دريابد».

[صحیح] [ترمذی و ابن ماجه و احمد روایت کرده]

الشرح

در این حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم برای کسی که حدیثی از احادیث نبوی را می شنود و حفظ می کند و آن را چنانکه شنیده، بدون افزایش و کم و کاست ابلاغ می کند، دعا می کند که الله متعال در روز قیامت صورت او را نیک و زیبا بگرداند؛ سپس علت این مساله را ذکر می کند، اینکه: «چه بسا کسی که - حديث - به او می رسد، آن را بهتر از شنونده اش دريابد». چون گاهی پیش می آید کسی که به او ابلاغ شده، فقیه تر و داناتر و عامل تر از کسی باشد که آن را شنیده و ادایش کرده است، در این صورت شخص اول در حفظ و نقل حدیث مهارت دارد و شخص دوم در فهم و استنباط مهارت دارد.

فوائد الحديث

تشویق به حفظ سنت نبوی، و تبلیغ آن برای مردم.

بیان فضیلت اهل حدیث، و شرف طلبیدن آن.

فضیلت علمای که اهل استنباط و فهم هستند.

فضیلت صحابه رضوان الله علیهم، زیرا آنان حدیث را از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده و برای ما ابلاغ نموده اند.

المناوی می گوید: حدیث بیان می دارد که از شرط های روایت حدیث تفقه نیست، بلکه شرط آن حفظ است، و برای فقیه است که باید تفهم و تدبر داشته باشد.

ابن عیینة می گوید: هیچ کسی نیست که حدیث را طلب نماید مگر این که چهره اش با طراوت (حسی و یا معنوی) می شود.

حفظ نزد محدثین دو نوع است: حفظ قلب و سینه، و حفظ کتاب و سطر، و دعای که در حدیث است شامل هردو نوع می شود.

فهم های مردم با هم متفاوت است، چه بسا کسی که - حديث - به او می رسد، آن را بهتر از شنونده اش دريابد، و چه بسا حمل کنندۀ فقه، فقیه نباشد.

التصنيفات

فضیلت علم, آداب عالم و متعلم