الشرح

رسول الله صلی الله علیه وسلم مومنان را به جهادی امر می کند که تحت سلطه ی امام و زیر یک پرچم و برای اعلای کلمه ی الله نه اهداف دنیوی و با مال و جان و زبان باشد. جهاد با مال، خریدن سلاح و تجهیز مجاهدان و موارد مشابه است. جهاد با جان، حضور فیزیکی در جنگ برای کسی است که توان و اهلیت آن را دارد؛ و اصل در جهاد، جهاد با جان است. چنانکه الله متعال می فرماید: «وَجَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ» [توبه: 41] «و با اموال و جان های تان در راه الله جهاد كنید». اما مصداق جهاد با زبان، دعوت دادن به دین الله و نشر آن و دفاع از اسلام و مجادله با ملحدان و پاسخ دادن به افترائات آنها و گسترش دادن دعوت به هر وسیله از وسایل ارتباطی جهت اقامه ی حجت بر معاندین و هر طریقی است که با عذاب دیدن دشمن همراه باشد، چنانکه الله متعال می فرماید: «وَلاَ يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلاً إِلاَّ كُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ» [توبه: 120] «و به دشمن هیچ آسیبی نمی رسانند، مگر اینكه به [پاداشِ] آن، کاری شایسته برای شان ثبت مى شود». همچنین از مصادیق آن خطبه ها و سخنرانی هایی با مضمون تشویق به جهاد و سرودن شعرهایی در هجو کفار می باشد. چنانکه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «اهْجُوا قُرَيْشًا، فَإِنَّهُ أَشَدُّ عَلَيْهم مِنْ رَشْق النَّبْلِ»: «به هجو قريش بپردازيد که هجو آنان از تيراندازی برای آنان دشوارتر و گران تر است». به روایت مسلم