الشرح

ណាពី ﷺ លោកបានប្រាប់ថា ជាការពិតណាស់ ទង្វើទាំងឡាយ(របស់មនុស្ស)មានប្រាំមួយប្រភេទ។ ចំណែកឯមនុស្សលោកវិញ មានបួនប្រភេទ។ ចំពោះទង្វើទាំងប្រាំមួយប្រភេទនោះមានដូចជា៖ ទីមួយ. ជនណាដែលស្លាប់ដោយមិនបានធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះអល់ឡោះនឹងអ្វីមួយទេនោះ រូបគេចាំបាច់ត្រូវចូលឋានសួគ៌។ ទីពីរ. ជនណាដែលស្លាប់ដោយបានធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះអល់ឡោះនឹងអ្វីមួយ រូបគេចាំបាច់ត្រូវចូលឋាននរកដោយស្ថិតនៅជាអមតៈនៅទីនោះ។ ទាំងពីរនេះ គឺជាកត្តាចាំបាច់ទាំងពីរ។ ទីបី. អំពើល្អដែលគេបាននៀត(ប៉ង)ធ្វើវា៖ ជនណាដែលបាននៀតធ្វើអំពើល្អមួយដោយចិត្តស្មោះសចំពោះការនៀតនោះដោយមានអារម្មណ៍នៅក្នុងចិត្ត ហើយអល់ឡោះដឹងអំពីវា ដោយគេគេត្រូវរារាំងដោយអ្វីមួយ ឬមិនមានសមត្ថភាពធ្វើអំពើល្អនោះទេនោះ គឺគេនឹងកត់ត្រាឲ្យជននោះនូវផលបុណ្យមួយយ៉ាងពេញលេញ។ ទីបួន. អំពើអាក្រក់ដែលគេបានធ្វើ៖ ជនណាដែលបានធ្វើអំពើអាក្រក់មួយ គេនឹងកត់ត្រាឲ្យជននោះនូវបាបកម្មតែមួយប៉ុណ្ណោះ។ ទាំងពីរនេះ គឺមួយស្មើមួយដោយមិនមានការបង្កើន(ផលបុណ្យឬបាបកម្ម)ទ្វេដងឡើយ។ ទីប្រាំ. អំពើល្អមួយកើនទ្វេជាដប់៖ គឺជនណាដែលបាននៀតធ្វើអំពើល្អមួយ ហើយគេបានធ្វើវាពិតមែន គេនឹងកត់ត្រាផលបុណ្យឲ្យជននោះចំនួនដប់។ ទីប្រាំមួយ. អំពើល្អមួយកើនទ្វេជាប្រាំពីររយ៖ គឺជនណាដែលបានបរិច្ចាគអ្វីមួយក្នុងមាគ៌ាអល់ឡោះ គេនឹងកត់ត្រាផលបុណ្យឲ្យជននោះចំនួនប្រាំពីររយ។ នេះគឺជាការប្រោសប្រទានរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ និងភាពសប្បុរសរបស់ទ្រង់ចំពោះខ្ញុំបម្រើទាំងឡាយរបស់ទ្រង់។ ចំណែកឯប្រភេទមនុស្សទាំងបួនប្រភេទនោះគឺ៖ ទីមួយ. អ្នកដែលគេបើកទូលាយដល់រូបគេឲ្យមានជីវិតរស់នៅល្អប្រសើរក្នុងលោកិយ។ រូបគេអាចទទួលបានតាមអ្វីដែលរូបគេចង់បានក្នុងលោកិយ។ ក៏ប៉ុន្តែគេត្បិតត្បៀតចំពោះរូបគេឲ្យទទួលនូវការលំបាកវេទនានៅថ្ងៃបរលោក ហើយកន្លែងចុងក្រោយរបស់គេ គឺឆ្ពោះទៅកាន់ឋាននរក។ នោះគឺអ្នកគ្មានជំនឿដែលមានជីវភាពធូរធារ។ ទីពីរ. អ្នកដែលគេត្បិតត្បៀតចំពោះរូបគេឲ្យមានជីវិតរស់នៅលំបាកវេទនាក្នុងលោកិយ។ ក៏ប៉ុន្តែ គេបើកទូលាយដល់រូបគេនៅថ្ងៃបរលោក ហើយកន្លែងចុងក្រោយរបស់គេ គឺឆ្ពោះទៅកាន់ឋានសួគ៌។ នោះគឺអ្នកមានជំនឿដែលមានជីវភាពខ្សត់ខ្សោយ។ ទីបី. អ្នកដែលគេត្បិតត្បៀតចំពោះរូបគេទាំងក្នុងលោកិយ និងនៅថ្ងៃបរលោក។ នោះគឺអ្នកគ្មានជំនឿដែលមានជីវភាពខ្សត់ខ្សោយ។ ទីបួន. អ្នកដែលគេបើកទូលាយដល់រូបគេទាំងក្នុងលោកិយ និងនៅថ្ងៃបរលោក។ នោះគឺអ្នកមានជំនឿដែលមានជីវភាពធូរធារ។