الشرح

پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) به‌حس دكه‌ت كو كریار شه‌ش جۆرن، خه‌لك ژی چار جۆر و ده‌سته‌كن، ڤێجا ئه‌و شه‌ش جۆرێن كریاران ئه‌ڤه‌نه‌: ئێك: ئه‌و كه‌سێ بمریت و چ شریك و هه‌ڤالان بۆ خودێ دروست نه‌كه‌ت؛ دێ چیته‌ به‌حه‌شتێ. دوو: ئه‌و كه‌سێ بمریت و شریك و هه‌ڤاله‌كی بۆ خودێ دروست بكه‌ت؛ جه‌هنه‌م دێ ل سه‌ر وی فه‌ر بیت و دێ هه‌تا هه‌تایێ د ناڤدا مینیت. و ئه‌ڤه‌ ئه‌و هه‌ردوو تشتێن فه‌ركرینه‌. سێ: ئه‌و خێرا مرۆڤی ئنیه‌ت بۆ ئینای، هه‌ر كه‌سێ ئنیه‌تا خۆ ئینا خێره‌كێ بكه‌ت و د ڤێ ئنیه‌تێدا یێ ڕاستگۆ بوو هه‌تا ب دلێ خۆ هه‌ست پێ كری و خودێ ڤێ ئنیه‌تێ ل ده‌ڤ وی دبینیت، پاشی ئه‌گه‌ره‌ك دهێته‌ پێش و ئه‌و نه‌شێت ڤێ خێرێ بكه‌ت؛ ل ڤی ده‌می دێ خێره‌كا كامل و ته‌مام بۆ وی هێته‌ نڤیسین. چار: ئه‌و گونه‌ها هاتییه‌ كرن، هه‌ر كه‌سێ گونه‌هه‌كێ بكه‌ت؛ دێ گونه‌هه‌كا ب تنێ ل سه‌ر وی هێته‌ نڤیسین. ئه‌ڤه‌ ژی ئه‌وه‌ یا گۆتی ئێك ب ئێكێیه بێی بهێنە زێدەکرن (ئێك ب دەهان و حەفسەدان بیت)‌. پێنج: خێره‌ك ب ده‌ھ خێرێن وه‌كی خۆیه‌، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌یه‌ ده‌مێ كه‌سه‌ك ئنیه‌تا كرنا خێره‌كێ دئینیت و پاشی وێ خێرێ دكه‌ت؛ ل ڤێرێ ئه‌ڤ خێره‌ دێ بۆ وی ب ده‌ھ خێران هێته‌ نڤیسین. شه‌ش: خێره‌ك ب حه‌فسه‌د خێرانه‌، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌یه‌ ده‌مێ كه‌سه‌ك تشته‌كی د ڕێكا خودێدا دكه‌ته‌ خێر و دمه‌زێخیت، ئه‌ڤ خێره‌ دێ بۆ وی ب حه‌فسه‌د خێران هێته‌ نڤیسین و هژمارتن، ئه‌ڤه‌ ژی ژ باشی و قه‌نجی و مه‌ردینییا خودایێ مه‌زنه‌ ل سه‌ر عه‌بدێن وی. هندیكه‌ هه‌ر چار جۆرێن مرۆڤانه‌، ئه‌و ئه‌ڤه‌نه‌: یێ ئێكێ: ئه‌و كه‌سه‌ یێ د دونیایێدا به‌رده‌ستێ وی هاتییه‌ به‌رفره‌هكرن ژ ڕزقی، یێ د ناڤ قه‌نجی و نیعمه‌تێن خودێدا و تشتێ دڤێت یێ هه‌ی و یێ ل به‌ر ده‌ستێ وی، به‌لێ ل ئاخره‌تێ به‌رده‌ستێ وی دێ هێته‌ به‌رته‌نگكرن و چاره‌نڤیسێ وی ئاگرێ جه‌هنه‌مێیه‌، ئه‌ڤه‌ ژی كافرێ زه‌نگینه‌. یێ دووێ: ئه‌و كه‌سه‌ یێ د دونیایێدا به‌رده‌ستێ وی هاتییه‌ به‌رته‌نگكرن ژ ڕزقی، به‌لێ ل ئاخره‌تێ به‌رده‌ستێ وی دێ هێته‌ به‌رفره‌هكرن و چاره‌نڤیسێ وی به‌حه‌شته‌، ئه‌ڤه‌ ژی باوه‌ردارێ هه‌ژاره‌. یێ سێیێ: ئه‌و كه‌سه‌ یێ د دونیا و ئاخره‌تێدا به‌رده‌ستێ وی هاتییه‌ به‌رته‌نگكرن، ئه‌ڤه‌ ژی كافرێ هه‌ژاره‌. یێ چارێ: ئه‌و كه‌سه‌ یێ د دونیا و ئاخره‌تێدا به‌رده‌ستێ وی هاتییه‌ به‌رفره‌هكرن، ئه‌ڤه‌ ژی باوه‌ردارێ زه‌نگینه‌.