((هەر کەسێ تشتەکی د ئه‌ڤی کارێ مەدا زێده‌ بکەت کو نە ژ وی بیت؛ ئەو تشت یێ ڕەدکرییه‌ و ژ وی كه‌سی ناهێته‌ وه‌رگرتن

((هەر کەسێ تشتەکی د ئه‌ڤی کارێ مەدا زێده‌ بکەت کو نە ژ وی بیت؛ ئەو تشت یێ ڕەدکرییه‌ و ژ وی كه‌سی ناهێته‌ وه‌رگرتن

ژ عائیشایێ (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) گۆت: ((هەر کەسێ تشتەکی د ئه‌ڤی کارێ مەدا زێده‌ بکەت کو نە ژ وی بیت؛ ئەو تشت یێ ڕەدکرییه‌ و ژ وی كه‌سی ناهێته‌ وه‌رگرتن)) بۆخاری و موسلم ڤه‌دگوهێزن، د ڤه‌گوهاستنا موسلمیدا هاتییه‌: ((هەر کەسێ کارەکی بکەت کو فەرمانا مە ل سەر نەبیت؛ ئەو كار یێ ڕەدکرییە و ژ وی كه‌سی ناهێته‌ وه‌رگرتن)).

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) دیار دکەت کو هه‌ر كه‌سێ تشته‌كێ نوی د دینیدا بینیته‌ ده‌ر یان كاره‌كی بكه‌ت كو چ بەلگە ژ قورئانێ و سوننەتێ ل سەر وێ نەبن؛ هنگی ئه‌و كار یێ ڕەدکرییە ل سەر خودانێ وێ و قەبویل نابیت ل دەڤ خودێ.

فوائد الحديث

هه‌می عیباده‌ت و پەرستن ل سەر وێ چەندێ د ئاڤاكرینه‌ یا کو د قورئانێ و سوننەتێدا هاتی، له‌وا ئەم عیباده‌تێ خودایێ مه‌زن ناكه‌ین ب تنێ ب وێ نه‌بیت یا وی د شه‌ریعه‌تێ خۆدا دیار كری و دانای، نه‌كو دێ ب بیدعەیان و تشتێن نوی عیباده‌تێ خودێ كه‌ین.

دین ب بۆچوون و باش دیتنێ نینە (ئانكو ب هندێ نینه‌ مرۆڤ بێژیت ب بۆچوونا من هوسا باشتره‌)، بەلكی ب دویڤچوونا پێغەمبەرییە (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن).

ئەڤ فه‌رمووده‌یە بەلگه‌يه‌ ل سەر تەمامه‌تییا دینی (ئانكو چ تشت یێ ژێ كێم نینه‌ و نابیت كه‌س چ تشتێن نوی تێدا ده‌ربێخیت).

بیدعە ئەو تشته‌ یێ کو د دینیدا هاتییە داهێنان ژ بیروباوەران یان ئاخڤتنێ یان کریارێ و ل سەردەمێ پێغەمبەری (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) و صه‌حابییێن وی نه‌بوو.

ئەڤ فه‌رمووده‌یە بنیاته‌كه‌ ژ بنیاتێن ئیسلامێ، ئەو وەکی تەڕازيیەکێیە بۆ کریاران، ڤێجا كا چاوا هه‌ر كاره‌كێ بۆ خودێ نه‌بیت؛ چ خێر ناگه‌هنه‌ خودانێ وێ، ئاها هوسا هه‌ر كاره‌كێ ل دویڤ وێ ڕێك و ڕێبازێ ژی نه‌بیت یا پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) پێ هاتی و دیار كری؛ ئەو ژی یا ڕەدکرییە ل سەر بكه‌ری و چ خێر بۆ نینه‌.

تشتێن نوی داهێنایی یێن كو پاشڤه‌برن ژێ هاتییه ‌كرن، ئه‌و تشتن یێن دینیدا هاتینه‌ ده‌رئینان نه‌كو دونیایێ‌ (ئانكو هه‌ر تشته‌كێ نوی داهێنایی بیت د دونیایێدا؛ چ ئاریشه‌ تێدا نینه‌ و دروسته‌ بهێته‌ بكارئینان، وه‌كی مۆبایل و ترۆمبێل و هتد...).