ئەرێ هوین دزانن خودایێ هەوە چ گۆت؟)) گۆتن: خودێ و پێغەمبەرێ وی باشتر دزانن، گۆت: ((سپێده‌ ب سه‌ر هندەك ژ عه‌بدێن مندا هات و هنده‌ك ژ وان باوه‌ری ب من ئینا و هنده‌كێن…

ئەرێ هوین دزانن خودایێ هەوە چ گۆت؟)) گۆتن: خودێ و پێغەمبەرێ وی باشتر دزانن، گۆت: ((سپێده‌ ب سه‌ر هندەك ژ عه‌بدێن مندا هات و هنده‌ك ژ وان باوه‌ری ب من ئینا و هنده‌كێن دی كافربوون ب من

ژ زه‌یدێ كوڕێ خالدێ جوهه‌نی (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) نڤێژا سپێدێ ل حوده‌یبییه‌یێ ل به‌را مه‌ كر پشتی بارانەك ب شەڤ باری، و پشتی ژ نڤێژێ ب دویماهیك هاتی؛ به‌رێ خۆ دا خه‌لكى و گۆت: ((ئەرێ هوین دزانن خودایێ هەوە چ گۆت؟)) گۆتن: خودێ و پێغەمبەرێ وی باشتر دزانن، گۆت: ((سپێده‌ ب سه‌ر هندەك ژ عه‌بدێن مندا هات و هنده‌ك ژ وان باوه‌ری ب من ئینا و هنده‌كێن دی كافربوون ب من، هندیكه‌ ئه‌وه‌ یێ گۆتی: ب قه‌نجی و باشییا خودێ باران بۆ مە باری، ئەڤێ هه‌نێ ئه‌وه‌ یێ باوه‌ری ب من ئینای و كافر بووی ب ستێران، به‌لێ هندیكه‌ ئه‌وه‌ یێ گۆتی: ژ به‌ر فلان ستێرێ و فلان ستێرێ باران بۆ مه‌ باری، ئه‌ڤێ هه‌نێ یێ كافربووی ب من و باوه‌ری یا ب ستێران ئینای)).

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) نڤێژا سپێدێ ل حوده‌یبییه‌یێ - گونده‌كێ نێزیكی مه‌كه‌هێیە - ل به‌را مه‌ كر پشتی بارانەك ل وێ شەڤێ باری، پشتی ژ نڤێژێ ب دویماهیك هاتی و سلاڤا ملان ڤه‌دای، به‌رێ خۆ دا خه‌لكی و پرسیار ژ وان كر: ئەرێ هوین دزانن خودایێ هەوە یێ مه‌زن چ گۆت؟ خه‌لكی ژی به‌رسڤا وی دا و گۆتن: خودێ و پێغەمبەرێ وی باشتر دزانن، گۆت: خودایێ مه‌زن دیار كر كو ده‌مێ باران دهێت؛ خه‌لك دبنه‌ دوو پشك و دوو جۆر: پشكه‌ك باوه‌رداره‌ ب خودایێ مه‌زن و پشكه‌ك كافره‌ ب خودایێ مه‌زن؛ ڤێجا هندیكه‌ ئه‌وە یێ گۆتی: ب قه‌نجی و باشییا خودێ باران بۆ مە باری و هاتنا بارانێ بۆ خودایێ مه‌زن پالدا، ئەڤێ هه‌نێ ئه‌وه‌ یێ باوه‌ری ب خودایێ چێكه‌ر هه‌ی، ئه‌وێ ده‌ستهه‌لاتێ ل گه‌ردوونی دكه‌ت و ئه‌وه‌ یێ كوفری ب ستێران كری. و هندیكه‌ ئه‌وه‌ یێ گۆتی: ژ به‌ر فلان ستێرێ و فلان ستێرێ باران بۆ مه‌ باری؛ ئەڤە کافرە ب خودێ و باوەردارە ب ستێران و ئه‌ڤه‌ كوفرا بچویكتره‌ ده‌مێ هاتنا بارانێ دایه‌ پال ستێرێ و خودێ ئه‌و ستێر نه‌كريیه‌ ئه‌گه‌ره‌كێ شه‌رعی و قه‌ده‌ری، به‌لێ هندیكه‌ ئه‌وه‌ یێ هاتنا بارانێ و ڕویدانێن دی یێن ئه‌ردی دده‌ته‌ پال لڤینێن ستێران د ده‌ركه‌ڤتن و كه‌ڤتنا واندا و باوه‌ری هه‌بیت كو ئه‌و ئه‌گه‌رێ دروست و حه‌قیقینه‌ (نه‌كو خودێ ئه‌گه‌ره‌)؛ ئه‌ڤێ هه‌نێ كافره‌ و كوفرا مه‌زنتر یا كری.

فوائد الحديث

سوننه‌ته‌ پشتی باران دهێت مرۆڤ بێژیت: ب قه‌نجی و دلۆڤانییا خودێ باران بۆ مه‌ باری (مُطرنا بفضل الله ورحمته).

هه‌ر كه‌سێ قه‌نجییا هاتنا بارانێ و قه‌نجییێن دی ژ لایێ دروستبوون و هاتنێ بده‌ته‌ پال ستێران؛ ئه‌ڤه‌ كافره‌ و یێ تووشی كوفرا مه‌زنتر بووی، به‌لێ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ قه‌نجییه‌ دانه‌ پال ستێرێ و باوه‌ری هه‌بیت كو ئه‌و ب تنێ ئه‌گه‌رن، هنگی ئه‌ڤه‌ كافره به‌لێ ب كوفرا بچویكتر، چونكی ئه‌و تشتێن وی كرینه‌ ئه‌گه‌ر؛ د ڕاستییا خۆدا نه‌ ئه‌گه‌رێن شه‌رعینه‌ و نه‌ یێن هه‌ستیاری.

قه‌نجی ئه‌گه‌ر هاته‌ ڕه‌دكرن و دانپێدان پێ نه‌هاته‌ كرن؛ دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ كافربوونێ، كا چاوا دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ باوه‌ریئینانێ ئه‌گه‌ر سوپاسی ل سه‌ر هاته‌ كرن.

پاشڤه‌برن ژ گۆتنا: ((ژ به‌ر فلان ستێرێ باران بۆ مه‌ هات))، خۆ ئه‌گه‌ر مه‌ره‌م پێ ده‌م ژی بیت، ئه‌ڤ پاشڤه‌برنه‌ ژی بۆ هندێیه‌ دا ده‌رگه‌هێ شركێ بهێته‌ گرتن.

پێدڤییه‌ دلێ مرۆڤی یێ ب خودایێ مه‌زنڤه‌ گرێدایی بیت بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا قه‌نجی و باشییان و پاشڤه‌برنا نه‌خۆشی و خرابییان.