rẽ yĩnga yãmb mii y Soabã sẽn yeele?” Tɩ b yeele: Wẽnd la A Tẽn-tʋʋmã n mi. T’a yeele: ad Mam yembsã pʋgẽ, vẽega beoog tɩ neb be beenẽ n kõ sɩd ne Maam, la kɩfl ne Maam

rẽ yĩnga yãmb mii y Soabã sẽn yeele?” Tɩ b yeele: Wẽnd la A Tẽn-tʋʋmã n mi. T’a yeele: ad Mam yembsã pʋgẽ, vẽega beoog tɩ neb be beenẽ n kõ sɩd ne Maam, la kɩfl ne Maam

Yii a Zayd ɭbn Haalid ɭbn Algʋhany nengẽ, Wẽnd yard be a yĩnga, a yeelame: Wẽnd Tẽn-tʋʋma, Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga, pʋʋsa ne bãmba, Fagr yibeoog Pʋʋsgã Hʋdaybiya zĩigẽ wã, la yaa saag sẽn ni yʋngã poorẽ, la Nabiyaamã sẽn wa n sε Pʋʋsgã, a lebg n togla nebã n yeele: “ rẽ yĩnga yãmb mii y Soabã sẽn yeele?” Tɩ b yeele: Wẽnd la A Tẽn-tʋʋmã n mi. T’a yeele: ad Mam yembsã pʋgẽ, vẽega beoog tɩ neb be beenẽ n kõ sɩd ne Maam, la kɩfl ne Maam, la sã n yaa neb nins sẽn yeel-b tɩ tõnd paama saag niib ne Wẽnd kũunã, la A yolsgã, bãmb yaa sẽn kõ sɩd ne Maam, n kɩfl ne ãdsã, la neb nins sẽn yeel tɩ: yaa ãd-kãngã la ãd-kãngã sababo la tõnd paam saagã, bãmb kɩfla ne Maam n kõ sɩd ne ãdse”.

[Sahih/Authentic.] [Al-Bukhari and Muslim]

الشرح

Hadiisã wilgdame tɩ Nabiyaamã, Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga, pʋʋsa yibeoog Pʋʋsgã, Hudaybiyat zamaanã, yẽ me yaa tẽnga sẽn pẽ Maka, la yaa saag sẽn ni yʋng poorẽ, T’a sẽn wa ning sallemã n sε a Pʋʋsgã, la a sẽn togl nebã ne a nengã, n sok-ba: “rẽ yĩnga yãmb mii bũmb ning yãmb Soabã, A Naam yɩ wagell n zẽk sẽn yeel-a? Tɩ b leok-a : ad Wẽnd la A Tẽn-tʋʋmã n yɩɩd minim, T’a yeele : ad Wẽnde, A Naam yɩ wagell n zẽke, a vẽnegame tɩ nebã, b pʋɩta kõbg a yiibu, saag sẽn wat n ni, kõbg n be n kõ sɩd ne Wẽnde, A Naam yɩ wagelle, tɩ kõbg be beenẽ, n kɩfl ne Wẽnde, A Naam yɩ wagelle ; La sã n yaa neb nins sẽn yeel tɩ saagã nii ne Wẽnd yɩɩdlem la A yolsgã, n rɩk saagã niibã n kõ Naaba A Wẽnde, yẽ yaa ned sẽn kõ sɩd ne Wẽnde, sẽn yaa Naamdã, n yaa Kẽnesdã, bon-naandsã pʋgẽ wã, ne A sẽn rata, la a kɩfl ne ãdsã. La sã n yaa neb nins sẽn yeel-b : « tõnd paama saaga, ãd-kãngã sababo », yẽ yaa sẽn kɩfl ne Wẽnde, n kõ sɩd ne ãdga, la yẽ yaa kɩflg sẽn yaa kɩflg bila, n ka yiisd ned lɩslaangẽ ye, bala a rɩka saagã niibã n yeel tɩ yaa ãd-kãngã sababo, la Wẽnd ka maan tɩ ãdsã yaa sabab sãri wεεngẽ, ne saag niib ye, A leb n ka maan-ba tɩ b yaa sababo, kordg wεεngẽ ye, La sã n yaa ne neb nins sẽn rɩk saagã niibã, la zẽng sẽn ka rẽnda, sẽn yaa yεl nins sẽn maand tẽngã zugã, n rɩk-ba n tõkd ne ãdsã kẽnã, b pukri la b lʋɩɩse, n loe n wãage, tɩ yaa ãdsã mens n maan tʋʋmdã sɩd-sɩda, woto yaa kɩflg bedre, n yiisd ned lɩslaangã pʋgẽ.

فوائد الحديث

Bee hadiisã pʋgẽ, sẽn wilgd tɩ b bʋʋ nonglem tɩ saag sã n ni, bɩ b yeele :«ad tõnd paama saaga, ne Wẽnd yɩɩdlemã la A yolsgã ».

Ned ning sẽn wa n rɩk saaga niib neemã wã, la zẽng sẽn ka yɩ ne rẽnda, sẽn yaa neemã-rãmbã n tʋg n kõ ãdgã tɩ : « yaa yẽ n wa ne-a, yẽ n maan-a » yẽ soaba yaa kɩfre, kɩflg sẽn yaa kɩfl kãsẽnga, la a sã n tʋg n yaglg ne ãdga t’a yaa sababo, yẽ soaba yaa kɩfre kɩflg sẽn yaa bilfu, n ka yiisd-a lɩslaangã pʋgẽ ye, la rẽnda yaa sẽn mik tɩ Wẽnd ka maan-a t’a yaa sabab sãri pʋga, A ka maan-a t’a yaa sabab gesg pʋgẽ me.

Bee hadiisã pʋgẽ, sẽn wilgd tɩ neemã wã, a yɩta sababo ne kɩfɩndo tɩ ninsaal sã n maan-a sõm zɩɩlem, n leb n yɩt sababo ne lɩɩmaango, tɩ ninsaal sã n pʋʋs-a barka.

Hadiisã gɩdgdame tɩ b ra yeele: tõnd paama saaga ne ãd-kãngã sabab la ãd-kãngã sababo » baa t’a sã n toglame tɩ yaa wakatã la a sẽn ratã, rẽ yaa sẽn na yɩl n da wa tʋg n kẽes-a lagem-n-taar pʋgẽ ye.

Hadiisã wilgdame tɩ yaa tɩlae tɩ Adam Biig rɩk a sũurã n yaglg ne Wẽnde, A Naam zẽkame, sã n yaa neema baoob pʋgẽ la yel-wẽns tusb pʋgẽ.