هەربەندەیەک -لە ئێوارەیەدا- سێ جار بڵێت: (بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ، فِي الْأَرْضِ، وَلَا فِي السَّمَاءِ، وَهُوَ السَّمِيعُ…

هەربەندەیەک -لە ئێوارەیەدا- سێ جار بڵێت: (بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ، فِي الْأَرْضِ، وَلَا فِي السَّمَاءِ، وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ)^، ئەوا بەڵای لەناكاو تووشی نابێت هەتاوەكو بەیانی بەسەردا دێت

لە ئەبانی كوڕی عوسمانەوە دەڵێت: گوێم لە عوسمانى کوڕی عەفان بوو -ڕەزای خوای لێبێت- کە دەیووت: گوێم لە پێغەمبەری خودا بووە -صلى اللە علیە وسلم- كە دەیفەرموو: «هەربەندەیەک -لە ئێوارەیەدا- سێ جار بڵێت: (بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ، فِي الْأَرْضِ، وَلَا فِي السَّمَاءِ، وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ)^، ئەوا بەڵای لەناكاو تووشی نابێت هەتاوەكو بەیانی بەسەردا دێت، وئەوەی سێ جار بیخوێنێت لە بەیانیدا، تووشی بەڵای لەناكاو نابێت هەتاوەكو ئێوارەی بەسەردا دێت»، ئەوەی فەرموودەكە دەگێڕێتەوە دەڵێت: ئەبانی كوڕی عوسمان تووشی شەلەل بوو، وئەو پیاوەی فەرموودەكەی لێوە بیست -بە سەرسوڕمانەوە- سەیری دەكرد، ئەویش -ئەبان- ووتی: بۆچی وا سەیرم دەكەیت؟ والله درۆم نەكردووە بەناوی عوسمانەوە، وعوسمانیش درۆی نەكردووە بەناوی پێغەمبەرەوە -صلى اللە علیە وسلم-، بەڵام ئەو ڕۆژەی تووشی هاتم؛ توڕەم بووم و لەبیرم چوو بیخوێنم. ^(واتە: بەناوى خودا [پەنا دەگرم بە ناوى پیرۆزی خودا کە (الله) )یە] کە بە پەناگرتن بەم ناوە پیرۆزە هیچ شتێک ناتوانێت زیان بگەیەنێت نە لە زەوی ونە لە ئاسماندا، خودا بیسەرە (السمیع)ە و زانایە (العلیم)ە)

[صەحیحە]

الشرح

پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- ڕوونیدەكاتەوە هەركەسێك لە بەیانی هەموو ڕۆژێك لەپاش دەرچوونی خۆر وئێوارەی هەموو شەوێك پێش ئاوابوونی خۆر، سێ جار بڵێت: (بِسْمِ اللَّهِ:بەناوی خودا)؛ داوای یارمەتی وپاراستن لە خوای گەورە دەكەم لە هەموو زیانبەخشێك، (الَّذِي لَا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ:کە بە پەناگرتن بەم ناوە پیرۆزە هیچ شتێک ناتوانێت زیان بگەیەنێت)؛ بە هێنانی ناوی ئەو هیچ شتێك ناتوانێت زیان بگەیەنێت هەرچەندە گەورە بێت، (فِي الْأَرْضِ:نە لە زەوی)؛ وئەوەیشی لێی دەردەچێت لە بەڵا وكارەساتەكان، (وَلَا فِي السَّمَاءِ:ونە لە ئاسماندا)؛ وئەوەی لێیەوە دادەبەزێت، (وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ:وخودا بیسەر وزانایە)؛ بیسەری قسەكانمانە وزانا وشارەزایە بە حاڵمان. . هەركەسێك ئەم زیكرە بڵێت لەكاتی هاتنی ئێوارەدا؛ ئەوا تووشی هیچ بەڵایەكی لەناكاو نابێت هەتاوەكو بەیانی بەسەردا دێت، وهەركەسێك ئەم زیكرە بڵێت لەكاتی هاتنی بەیانیدا؛ ئەوا تووشی هیچ بەڵایەكی لەناكاو نابێت هەتاوەكو ئێوارەی بەسەردا دێت. گێڕەرەوەی فەرموودەكە (ئەبانی كوڕی عوسمان) تووشی شەلەل بوو؛ ئەمیش نەخۆشیەكە كە تێیدا مرۆڤ ناتوانێت ڕكێف بكات بە بەشێك لە لاشەی یان بریتیە لە لاربوونەوەی تەنیشتێكی لاشە، ئەو پیاوەی فەرموودەكەی لێوە بیست بە سەرسوڕمانەوە سەیری ئەبانی دەكرد! ئەبان بە پیاوەكەی ووت: بۆچی وا سەیرم دەكەیت؟! والله درۆم نەكردووە بەناوی عوسمانەوە، وعوسمان درۆی نەكردووە بەناوی پێغەمبەرەوە -صلى اللە علیە وسلم-، بەڵام ئەو ڕۆژەی تووشی بووم؛ قەدەری خوا وابوو كە ئەو ڕۆژە ئەو نزایەم نەخوێند، چونكە زۆر توڕە بووم و لەبیرم چوو ئەو وشانە بڵێم.

فوائد الحديث

خوێندنی ئەم نزایە سوننەتە لە بەیانی وئێوارەدا؛ بۆئەوەی بە ئیزنی الله -سبحانه وتعالی- مرۆڤ پارێزراو بێت لە تووشبوون بە بەڵای لەناكاو وزیان وكارەسات وهتد.

بەهێزی باوەڕ ویەقینی پێشینی یەكەم بە الله و باوەڕبوونیان بەوەی پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- فەرموویەتی.

لە سوودەکانى خوێندنی زیکرەکانى بەیانیان وئێواران: مسوڵمان تووشی بێئاگایی نابێت، وبەردەوام هەستدەکات بەندەى خواى گەورەیە -سبحانه وتعالى-.

بەپێی باوەڕی ئەو كەسەی یادی خودا دەكات وخشوعی -ترسی لە الله- وئامادەیی دڵی ودڵسۆزی ودڵنیایی -یەقینی-؛ شوێنەواری یاد كردنەكە دێتە دی.

التصنيفات

زیکرەکانی بەیانیان وئێواران