فوائد الحديث

Ибн Дакик ал-Айд мындай деген: бул улук хадис илим, адеп жана эрежелердин түрлөрүн камтыган. Анда мусулмандын муктаждыгын чечүүнүн, колдон келишинче илим менен, байлык менен, же колдоо менен же жакшы акыл насаат менен пайда берүүнүн артыкчылыктары айтылган.

Кыйналган адамдын ишин жеңилдетүүгө кызыктырган.

Мусулманды колдоого кызыктырган, ал канча колдосо, аны Аллах ошончо колдойт.

Мусулманды жашырууга анын кемчиликтерин аңдыбоо да кирет. Абалкылардын сөзү бар: Айыбы жок коомду көрдүм. Бирок алар адамдардын айыбын айтышат эле. Анан адамдар алардын айыбын айта баштады. Ошондой эле айыбы бар коомду көрдүм. Бирок алар башкалардын айыбын жашырат эле. Ошондуктан алардын айыбы да унутулчу.

Адамдардын айыбын жашыруу – жамандыкты токтотпой коюу дегенди билдирбейт. Тескерисинче, жамандыктын алдын алып, ошол эле учурда жашыруу керек. Бул — бузукулукта жана зулумдукту тынымсыз улантууда белгилүү болбогон адамдарга тиешелүү. Ал эми ким жамандыкта белгилүү болсо, аны жашыруу жакшы эмес, тескерисинче, эгер чоң зыян алып келбесе, анын ишин бийлик ээсине (валисине) билдирүү керек. Анткени аны жашыруу бузукулукка шыктандырат, адамдарга зыян кылууга жана башка жамандык ээлерин да ошого үндөп, тайманбай кылууга түрткү берет.

Хадисте илим алууга, Куран окууга жана аны үйрөтүүгө кызыктырган.

Имам Навави минтип айткан: "Бул хадис Куран окуу үчүн мечитке чогулуунун артыкчылыгын далилдейт. Медреседе ж.б. диний окуу жайларда чогулуп Куран окуу, үйрөнүү деле ушул сыяктуу".

Жаза, сый амалга жараша берилет, текке карата эмес.