ਸਿਰਫ਼ ਇਨਾ ਕਰਨਾ ਕਾਫੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ"। ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ…

ਸਿਰਫ਼ ਇਨਾ ਕਰਨਾ ਕਾਫੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ"। ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਮਾਰਿਆ, ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਸੱਜੇ 'ਤੇ ਮਲਿਆ, ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਹਥੇਲੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮਸਹ ਕੀਤਾ।

ਅੱਮਾਰ ਬਿਨ ਯਾਸਿਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਨੂੰ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਇੱਕ ਕੰਮ ਵਾਸਤੇ ਭੇਜਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਜਨਾਬਤ ਹਾਸਲ ਹੋ ਗਈ (ਗੁਸਲ ਫਰਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ), ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਮਿੱਟੀ 'ਚ ਐਸਾ ਲੋਟਪੋਟ ਹੋਇਆ ਜਿਵੇਂ ਜਾਨਵਰ ਲੋਟਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਨਬੀ ਅਕਰਮ ﷺ ਦੇ ਪਾਸ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸੀ। ਤਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਸਿਰਫ਼ ਇਨਾ ਕਰਨਾ ਕਾਫੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ"। ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਮਾਰਿਆ, ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਸੱਜੇ 'ਤੇ ਮਲਿਆ, ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਹਥੇਲੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮਸਹ ਕੀਤਾ।

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਅੰਮਾਰ ਬਿਨ ਯਾਸਿਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਰੂਰੀ ਕੰਮ ਲਈ ਸਫਰ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ। ਸਫਰ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨਾਬਤ ਹਾਸਲ ਹੋ ਗਈ — ਜਾਂ ਤਾਂ ਹਮਬਿਸਤਰੀ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਸ਼ਹਵਤ ਨਾਲ ਮਨੀ ਨਿਕਲ ਆਉਣ ਕਾਰਨ — ਪਰ ਗੁਸਲ ਲਈ ਪਾਣੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਯਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਉਹ (ਅੰਮਾਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਜਨਾਬਤ (ਗੁਸਲ ਵਾਲੀ ਨਾਪਾਕੀ) ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਤਯੰਮਮ ਕਰਨ ਦਾ ਹુਕਮ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਕਿ ਛੋਟੀ ਨਾਪਾਕੀ (ਜੋ ਵੁਜ਼ੂ ਨਾਲ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਤਯੰਮਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਜਤਿਹਾਦ (ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼) ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਛੋਟੀ ਨਾਪਾਕੀ ਵਿੱਚ ਵੁਜ਼ੂ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਮਸਹ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਨਾਬਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਤਯੰਮਮ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਲਗਾ ਕੇ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਸਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਆਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਲੋਟਪੋਟ ਹੋਏ ਜਿਵੇਂ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਢੱਕ ਜਾਵੇ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਪਾਸ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਦੱਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਛੋਟੀ ਨਾਪਾਕੀ (ਜਿਵੇਂ ਪੈਸਾਬ ਦੀ ਹਾਲਤ) ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਨਾਪਾਕੀ (ਜਿਵੇਂ ਜਨਾਬਤ) ਤੋਂ ਤਹਿਰੀਰ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ: ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਮਾਰੋ, ਫਿਰ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਮਲੋ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਪਿੱਠ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮਸਹ ਕਰੋ।

فوائد الحديث

ਤਯੰਮਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਜਨਾਬਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਪਾਣੀ ਨਾ ਲੱਭ ਸਕਣ ਤਾਂ ਤਯੰਮਮ ਕਰਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ।

ਤਯੰਮਮ ਵੱਡੀ ਨਾਪਾਕੀ (ਜਿਵੇਂ ਜਨਾਬਤ) ਲਈ ਵੀ ਠੀਕ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਛੋਟੀ ਨਾਪਾਕੀ (ਜਿਵੇਂ ਵੁਜ਼ੂ) ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Dry Ablution