الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم عَمار بن یاسر رضی الله عنه را برای برخی کارهایش به سفر فرستاد، پس او به سبب جِماع یا نزول منی از روی شهوت دچار جنابت شد و برای غسل آب نیافت، و احکام تیمم را نمی‌دانست، بلکه می‌دانست که تیمم برای حَدَث اصغر و بی‌وضویی است، بنابراین اجتهاد کرد و گمان کرد که همانطور که برای بی‌وضویی با خاک روی زمین بر بعضی از اعضای بدنش مسح می‌کند، برای تیمم از جنابت نیز باید خاک را به همهٔ بدنش برساند و این از روی قیاس خاک بر آب بود، پس در خاک غلت زد تا آنکه خاک به همهٔ بدنش برسد، و سپس نماز خواند. چون به نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم برگشت این را برایشان بازگو کرد تا ببینید که آیا کارش درست بوده یا اشتباه؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز چگونگی پاک شدن از حَدَث اصغر مانند ادرار و حدث اکبر مانند جنابت را برای او توضیح داد، به این صورت که با دستانش یک بار بر خاک ضربه بزند، سپس دست چپ را بر دست راست و پشت دستش و صورتش بکشد.