ਮੇਰੇ ਖ਼ਾਲੀਲ (ਦੋਸਤ) ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ:…

ਮੇਰੇ ਖ਼ਾਲੀਲ (ਦੋਸਤ) ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ: 1. ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣਾ, 2. ਦੁਪਿਹਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ (ਦੁਹਾ) ਵਿੱਚ ਦੋ ਰਕਾਤ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨੀ, 3. ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿੱਤਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨੀ।

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ… ਮੇਰੇ ਖ਼ਾਲੀਲ (ਦੋਸਤ) ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ: 1. ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣਾ, 2. ਦੁਪਿਹਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ (ਦੁਹਾ) ਵਿੱਚ ਦੋ ਰਕਾਤ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨੀ, 3. ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿੱਤਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨੀ।

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾਹ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ: ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣਾ। ਦੂਜੀ ਗੱਲ: ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੋ ਰਕਅਤ ਦੁਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨਾ। ਤੀਜੀ ਗੱਲ: ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਟਰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨੀ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਲਈ ਜੋ ਡਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਤ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਵਕਤ ਜਾਗ ਨਹੀਂ ਪਾਵੇਗਾ।

فوائد الحديث

ਨਬੀﷺ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਲਾਹਾਂ ਦਾ ਫਰਕ ਉਸਦੇ ਗਿਆਨ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਦੇ ਲਈ ਜੋ ਉਸਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਢੰਗ ਸਹੀ ਹੁੰਦਾ। ਤਾਕਤਵਾਨ ਲਈ ਜਿਹਾਦ ਮੁਨਾਸਿਬ ਹੁੰਦਾ, ਇਬਾਦਤਕਾਰੀ ਲਈ ਇਬਾਦਤ, ਗਿਆਨਵਾਨ ਲਈ ਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ।

ਇਬਨ ਹਜ਼ਰ ਅਲ-ਅਸਕਲਾਨੀ ਨੇ ਇਸ ਆਯਤ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ: "ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਰੋਜ਼ੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਝ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਬੀਜ਼ (ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਚਮਕਦਾਰ ਦਿਨ) ਹਨ; ਜੋ ਕਿ ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੇ 13ਵੇਂ, 14ਵੇਂ ਅਤੇ 15ਵੇਂ ਦਿਨ ਹਨ।"

ਇਬਨ ਹਜ਼ਰ ਅਲ-ਅਸਕਲਾਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਟਰ ਨਮਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਲਈ ਜੋ ਪੂਰਾ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿ ਉਹ ਰਾਤ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਵਕਤ ਜਾਗੇਗਾ।

ਨਬੀ ﷺ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਕਈ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਤਿੰਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਮਲ ਸਾਦਗੀ ਨਾਲ ਰੂਹਾਨੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਬਾਦਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਕਲ ਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਬਨ ਦਕ਼ੀਕ ਅਲ-ਈਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ( ਦੁਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦੀ ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ।) ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ: ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਪਕੜ ਹੋ ਸਕੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਦੁਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਦਾ ਸੁਬੂਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਹ ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦੁਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਪੌਨ੍ਹ ਘੰਟਾ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੁਪਿਹਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਦਸ ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਸ ਦੀ ਰਕਅਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੋ ਹੈ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਕਅਤਾਂ ਬਾਰੇ ਮੁਤਾਖਲਫ ਰਾਏ ਹਨ; ਕੁਝ ਨੇ ਆਠ ਰਕਅਤਾਂ ਦੱਸੀ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਹੀਂ।

ਵਿਟਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਅਸ਼ਰਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਫਜਰ ਦੇ ਚਮਕਣ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਰਕਅਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਆਰਾਂ ਰਕਅਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

التصنيفات

Voluntary Fasting