ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਨਮਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਯਤ ਨازل ਹੋਈ: {ਇਜ਼ਾ ਜਾ ਆ ਨਸਰੁੱਲਾਹਿ ਵਲ ਫਤਹੁ} \[ਸੂਰਹ ਨਸਰ: 1],…

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਨਮਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਯਤ ਨازل ਹੋਈ: {ਇਜ਼ਾ ਜਾ ਆ ਨਸਰੁੱਲਾਹਿ ਵਲ ਫਤਹੁ} \[ਸੂਰਹ ਨਸਰ: 1], ਪਰ ਹਰ ਨਮਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੋਹਰਾਉਂਦੇ ਸਨ: «ਸੁਭਾਨਕਾ ਰੱਬਨਾ ਵ ਬਿਹਮਦਿਕਾ ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਘਫਿਰ ਲਈ»।

ਹਜ਼ਰਤ ਆਇਸ਼ਾ, ਮੋਮਿਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾ) ਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਨਮਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਯਤ ਨازل ਹੋਈ: {ਇਜ਼ਾ ਜਾ ਆ ਨਸਰੁੱਲਾਹਿ ਵਲ ਫਤਹੁ} \[ਸੂਰਹ ਨਸਰ: 1], ਪਰ ਹਰ ਨਮਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੋਹਰਾਉਂਦੇ ਸਨ: «ਸੁਭਾਨਕਾ ਰੱਬਨਾ ਵ ਬਿਹਮਦਿਕਾ ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਘਫਿਰ ਲਈ»।».

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਮੁਮਿਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਆਈਸ਼ਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾ) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਨਬੀ ﷺ ਉੱਤੇ ਇਹ ਆਯਤ ਨਾਜ਼ਿਲ ਹੋਈ: {ਇਜ਼ਾ ਜਾ ਆ ਨਸਰੁੱਲਾਹਿ ਵਲ ਫਤਹੁ} ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਕੁਰਆਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਿਆ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਇਸ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ: {ਫਸੱਬਿਹਿ ਬਿਹਮਦਿ ਰੱਬਿਕਾ ਵਸਤੀਘਫਿਰਹੁ}।ਨਬੀ ﷺ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀ ਨਮਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਰੁਕੂ ਅਤੇ ਸਜਦੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ: «ਸੁਭਾਨਕਾ» — ਤੇਰੇ ਤਹਿਤ ਤਹਰੀਫ਼, ਜੋ ਤੇਰੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਮੀ ਜਾਂ ਅਣਗੁਣ ਨਹੀਂ, «ਅੱਲਾਹੁੰਮਾ ਰੱਬਨਾ ਵ ਬਿਹਮਦਿਕਾ» — ਅੱਲਾਹੁੰਮਾ! ਸਾਡੇ ਰੱਬ ਤੇ ਤੇਰੀ ਤਾਰੀਫ਼, ਜੋ ਤੇਰੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਾਤੀ, ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੀ ਹੈ,«ਅੱਲਾਹੁੰਮਾ ਘਫਿਰ ਲਈ» — ਅੱਲਾਹੁੰਮਾ! ਮੇਰੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ ਕਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਖ਼ਸ਼ ਦੇ।

فوائد الحديث

ਰੁਕੂ ਅਤੇ ਸਜਦੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੁਆ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਉਮਰ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਅਸਤੀਗ਼ਫਾਰ (ਮਾਫੀ ਮੰਗਣਾ) ਇਸ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਇਬਾਦਤ — ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਨਮਾਜ਼ — ਦਾ ਅਖੀਰ ਵੀ ਅਸਤੀਗ਼ਫਾਰ ਨਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਮੀ ਦੀ ਤਲਾਫੀ ਹੋ ਸਕੇ।

ਅੱਲਾਹ ਕੋਲ ਦੁਆ ਕਬੂਲ ਹੋਣ ਵਾਸਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਸੀਲਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਹਮਦ (ਤਾਰੀਫ਼), ਤਸਬੀਹ (ਪਾਕੀ ਬਿਆਨ ਕਰਨੀ), ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਅਿਬ ਤੋਂ ਪਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ।

ਅਸਤੀਗ਼ਫਾਰ (ਮਾਫੀ ਮੰਗਣ) ਦੀ ਫ਼ਜੀਲਤ (ਬੜਾਈ) ਅਤੇ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਗਣ ਦੀ ਤਰੀਕ਼ਾ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਦੀ ਕਾਮਿਲੀਅਤ (ਪੂਰਨਤਾ) ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਬੂਤ ਹੈ।

التصنيفات

Dhikr (Invocation) during Prayer