فوائد الحديث

د نورو د حقونو له اخېستلو ځان ډډه کول، او د خلکو حقونه هغوی ته سپارل که څه هم ډیر لږ وي، دا خبره د یادولو ده چې که قاضي په اشتباه سره څوک د څه شي مستحق وګڼي، نو انسان ته د هغه څه اخېستل روا نه دي چې د هغه نه وي.

نووي ویلي: د مسلمانانو د حقونو حرمت ډېر سخت (جدي) دی، او په کې د لږ او ډېر حق ترمنځ هېڅ توپیر نشته؛ ځکه چې رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایلي: «حتی که د اراک د ونې یو وړوکی ښاخ هم وي».

نووي ویلي: دا سزا د هغه چا لپاره ده چې د مسلمان حق یې اخیستی وي او له توبې مخکې مړ شوی وي، خو څوک چې توبه وکړي، پر خپل عمل پښیمان شي، حق یې خاوند ته ور وګرځوي، او د حق په ادا کولو سره غاړه خلاصه کړي او هوډ وکړي چې بیا به داسې کار نه کوي، نو ګناه ترې ساقطیږي.

قاضي ویلي: په ځانګړې توګه پدې حکم سره مسلمانانو ته ځانګړې اشاره لدې امله شوې چې هغوی د شریعت مخاطبین او په عامه توګه پرې تعامل کوونکي دي، نه دا چې غیر مسلمانان له دې قاعدې نه بهر دي؛ بلکې د هغوی حکم هم په دې اړه هماغه حکم دی.

نووي ویلي؛ دروغ: د یو شي په اړه د هغه د حقیقت خلاف خبر ورکولو ته وایي، برابره خبره ده که په قصدي توګه وي یا په سهوه، د پخوا په اړه وي او یا د راتلونکې په اړه.