أَلَا أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يَمْحُو اللهُ بِهِ الْخَطَايَا، وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ؟»: «آیا شما را به آنچه الله به وسیله‌ی آن گناهان را پاک می‌کند و درجات را…

أَلَا أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يَمْحُو اللهُ بِهِ الْخَطَايَا، وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ؟»: «آیا شما را به آنچه الله به وسیله‌ی آن گناهان را پاک می‌کند و درجات را بالا می‌برد، راهنمایی نکنم؟

از ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: «أَلَا أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يَمْحُو اللهُ بِهِ الْخَطَايَا، وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ؟»: «آیا شما را به آنچه الله به وسیله‌ی آن گناهان را پاک می‌کند و درجات را بالا می‌برد، راهنمایی نکنم؟» گفتند: آری یا رسول الله، فرمود: «إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكَارِهِ، وَكَثْرَةُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ، وَانْتِظَارُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الصَّلَاةِ، فَذَلِكُمُ الرِّبَاطُ»: «وضوی کامل در حال سختی‌ها (سرما و گرما و شرایط نامناسب) و گام‌های زیاد به سوی مساجد و انتظار نماز پس از نماز؛ و این همان مرزداری [و جهاد] است».

[صحیح است] [به روایت مسلم]

الشرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ از یارانش می‌پرسد که آیا می‌خواهند آنان را به اعمالی راهنمایی کند که سبب مغفرت گناهان و پاک شدن آن از دفتر ملائکه و بالا رفتن درجات در بهشت می‌شوند؟ صحابه ـ رضی الله عنهم ـ می‌گویند: آری، چنین می‌خواهیم. و رسول خدا می‌فرماید: نخست: ادای کامل وضو در هنگام سختی و مشقت مانند سرما یا کمبود آب و درد بدن یا آب داغ. دوم: گام‌های زیاد به سوی مساجد که به سبب دوری از مسجد یا تکرار بسیار این کار حاصل می‌شود. سوم: انتظار وقت نماز و وابستگی قلبی به آن؛ و آماده بودن برای نماز و نشستن برای نماز در مسجد به انتظار جماعت؛ و چون آن نماز را به جا آورد، به انتظار نماز دیگر باشد. سپس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بیان می‌کند که این امور، همان مرزداری حقیقی است؛ زیرا راه‌های نفوذ شیطان به نفس انسان را می‌بندد و هوای نفس را مقهور می‌سازد و آن را از پذیرش وسوسه‌ها باز می‌دارد و اینگونه حزب الله، سربازان شیطان را شکست می‌دهند؛ و این همان جهاد اکبر است که به منزلت مرزداری و حفاظت از مرزها در برابر دشمن است.

فوائد الحديث

اهمیت محافظت از نماز جماعت در مسجد، و توجه به نمازها و مشغول نشدن از نمازها به امور دیگر.

روش نیکوی پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در بیان این موارد و تشویق یارانش؛ چنانکه این ثواب بزرگ را با پرسش مطرح می‌کند و این یکی از روش‌های آموزش است.

فایدهٔ عرضه کردن مسئله از طریق پرسش و پاسخ این است که به دلیل ایجاد ابهام و کنجکاوی و سپس توضیح آن مسئله، بهتر در ذهن جا می‌افتد.

نووی ـ رحمه الله ـ می‌گوید: این همان مرزداری است یعنی: همان مرزداری که به آن ترغیب شده است؛ و اصل مرزداری حبس و نگه‌داری [خود] بر یک چیز است، گویا در اینجا نفس خود را بر این طاعت حبس کرده است؛ و گفته شده که: این بهترین مرزداری است، همانطور که گفته شده: جهاد، جهاد با نفس است؛ و احتمال دارد که منظور این باشد که این همان مرزداری آسان و ممکن است، یعنی این یکی از انواع جهاد و مرزداری است.

کلمهٔ «رباط» در این حدیث تکرار شده و با «ال» تعریف آمده و این برای بزرگداشت اعمال مذکور است.

التصنيفات

فضيلت هاى نيكوكارى