پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) پشتی هه‌می نڤێژان ئه‌ڤ ته‌هلیله‌ (زكره‌) دكر))

پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) پشتی هه‌می نڤێژان ئه‌ڤ ته‌هلیله‌ (زكره‌) دكر))

ئه‌بو زوبه‌یر دبێژیت: ئبن زوبه‌یری پشتی هه‌می نڤێژان ده‌مێ سلاڤا ملان ڤه‌ددا دگۆت: ((ژ ئه‌لڵاهی پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن، ئەو یێ ب تنێیە و وی چ شریك و هه‌ڤال نینن، مولك و دەستهەلات و سوپاسی هەر بۆ وینە و ئەو ل سەر هەمی تشتان یێ خودان شیانە، چ هێز و چ شیان بێی خودێ نابن، ژ ئه‌لڵاهی پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن، ئه‌م ژ وی پێڤه‌تر عیباده‌تێ چ تشتێن دی ناكه‌ین، قه‌نجی و نیعمه‌ت هه‌می یێن وینه‌، باشی هه‌می ژ ده‌ڤ وینه‌، ئه‌و خودانێ په‌سنێن جوان و تازه‌یه‌، ژ ئه‌لڵاهی پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن، ئه‌م ب دلسۆزی دێ دیندارییێ بۆ وی كه‌ین، خۆ ئه‌گه‌ر كافران ب دلی ژی نه‌بیت))، و گۆت: ((پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) پشتی هه‌می نڤێژان ئه‌ڤ ته‌هلیله‌ (زكره‌) دكر)).

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) پشتی سلاڤدانا وی بۆ هه‌می نڤێژێن فه‌ڕز؛ ته‌هلیل ب كرنا ڤی زكرێ مه‌زن لێددان، ڕامانا ڤی زكری ژی ئه‌ڤه‌یه‌: (لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ): ئانكو: ژ ئه‌لڵاهی پێڤه‌تر چ خودایێن ژ هه‌ژی په‌رستنێ نینن. (وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ) ئانكو: وی چ شریك و هه‌ڤال د ئولوهییه‌ت و ڕبوبییه‌ت و باشناڤ و سالۆخه‌تێن خۆدا نینن. (لَهُ الْمُلْكُ) ئانكو: مولك و ده‌ستهه‌لاتا ڕه‌ها و گشتی و به‌رفره‌ھ یا وییە، مولك و ده‌ستهه‌لاتا ئه‌سمانان و ئه‌ردی و هه‌ر تشته‌كێ د ناڤبه‌را واندا. (وَلَهُ الْحَمْدُ) ئانكو: خودێ ئه‌وه‌ یێ ب كه‌مال و ته‌مامه‌تییا ڕه‌ها دهێته‌ سالۆخه‌تكرن، ئه‌وه‌ یێ سوپاسیكری و په‌سنكری ب ته‌مامه‌تییێ ژ لایێ ڤیان و مه‌زنڕاگرتنێ، مه‌زنڕاگرتنه‌ك د هه‌می ڕه‌وشاندا، د به‌رفره‌هی و به‌ڕته‌نگییێدا. (وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) ئانكو: هێز و شیانێن وی ژ هه‌می لایانڤه‌ د ته‌مامن، خۆ تشته‌ك ل به‌ر وی ئاسێ نابیت و چ تشت نابنه‌ ڕێگر ل هه‌مبه‌ری وی بۆ كرنا چ كاران. (لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ) ئانكو: چ ڤه‌گوهاستن ژ ڕه‌وشه‌كێ بۆ ڕه‌وشه‌كا دی نینن و چ گونه‌ھ و سه‌رپێچیكرنا خودێ بۆ گوهدان و عیباده‌تێ وی، دیسان چ هێز و شیان نینن ئه‌گه‌ر نه‌ ب ڕێكا خودێ بن، چونكی هه‌ر ئه‌و هاریكاره‌ و پشتبه‌ستن هه‌ر ل سه‌ر وی دهێته‌ كرن. (لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، ‌وَلَا ‌نَعْبُدُ ‌إِلَّا إِيَّاهُ): ئه‌ڤه‌ ژی پشتڕاستكرنه‌ بۆ ڕامانا ئولوهییه‌تێ و ڕه‌دكرنا شركێ و كو ژ وی پێڤه‌تر چ تشتێن دی ژ هه‌ژی په‌رستن و عیباده‌تی نینن. (لَهُ النِّعْمَةُ وَلَهُ الْفَضْلُ): هه‌ر ئه‌وه‌ قه‌نجی و نیعمه‌تان د ئافرینیت و هه‌می مولكێ وینه‌ و ژ باشی و دلۆڤانییا خۆ دده‌ته‌ وی عه‌بدێ خۆ یێ وی بڤێت. (وَلَهُ الثَّنَاءُ الْحَسَنُ): ئه‌و خودانێ په‌سنێن جوان و تازه‌یه‌، د (زاتێ) خۆدا و د سالۆخه‌ت و كریار و نیعمه‌تێن خۆدا و د هه‌می ڕه‌وشاندا. (لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ) ئانكو: ئه‌م دئێكتاپه‌رستین و مه‌ چ ڕویمه‌تی و حه‌زا خۆده‌رئێخستن و ناڤداربوونێ د گوهدانا خودێدا نینه‌. (وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ) ئانكو: ئه‌م د بنه‌جھ و خۆڕاگرین ل سه‌ر ته‌وحیدا خودێ و عیباده‌تێ وی، خۆ ئه‌گه‌ر كافران ب دلی ژی نه‌بیت.

فوائد الحديث

سوننه‌ته‌ پشتی هه‌می نڤێژێن فه‌ڕز؛ پاراستن ل سه‌ر كرنا ڤی زكری بهێته‌ كرن.

موسلمان شانازییێ ب دینێ خۆ دكه‌ت و درویشمێن وێ به‌رچاڤ دكه‌ت، خۆ ئه‌گه‌ر كافران ب دلی ژی نه‌بیت.

ئه‌گه‌ر په‌یڤا (دُبر الصلاة - ئانكو: پشتی نڤێژێ) د فه‌رمووده‌یێدا هات، هنگی ئه‌گه‌ر ئه‌و تشتێ د فه‌رمووده‌یێدا هاتی زكره‌ك بیت؛ بنیات و بناخە و یا بنه‌جھ ئه‌ڤه‌یه‌ كو ئه‌ڤ زكره‌ دێ پشتی نڤێژێ و پشتی سلاڤا ملان هێته‌ كرن، به‌لێ ئه‌گه‌ر دوعایه‌ك بیت؛ هنگی دێ د ناڤ نڤێژێدا و به‌ری سلاڤا ملان هێته‌ كرن.