فوائد الحديث

ئەم فەرموودە لەوانەیە کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- لە پەروەردگاریەوە دەیگێڕێتەوە، وپێی دەووترێت: فەرموودەى قودسی یان خودایی -ئیلاهی-، وبێژە -لەفز- وماناکەى لە خوداوەیە، بەڵام تایبەتمەندیەکانى قورئانی تێدا نیە ؛ کە بەهۆیانەوە قورئان جیاوازە لە هەرقسەیەکی تر، لە پەرستن ئەنجامدان بەخوێندنەوەی ودەستنوێژگرتن لەکاتى خوێندنی وتەحەدا کردن پێی و موعجیزەئاسا وهتد.

ئاجوری دەڵێت: (شوێنكەوتووانی حەق بەو شێوەیە وەسفی خوای گەورە دەكەن كە ئەو وەسفی خۆی پێكردووە، وبەو شێوەی پێغەمبەرەكەی -صلى اللە علیە وسلم- وهاوەڵانی وەسفیان كردووە -ڕەزای خوایان لێبێت-، ئەمیش مەزهەبی زانایانە وئەوانەی شوێنكەوتوو بن وداهێنەر -بیدعەچی- نەبن). ئەهلی سوننە جەخت لەسەر ئەو ناو وسیفەتانە دەكەنەوە كە خوای گەورە بۆ خۆی جەختی لەسەر كردۆتەوە بەبێ لادان لە مانا ڕاستەقینەكە و بەبێ پەكخستنی مانا ڕاستەقینەكە وبە بێ لێكدانەوەی چۆنیەتی وبە بێ چواندن، ونكۆڵی لەو شتانە دەكەن كە خوای گەورە سەبارەت بە نەفسی خۆی نكۆڵی لێ كردووە، وبێدەنگن سەبارەت بەو شتانەی نكۆڵی وجەخت كردنەوە سەبارەتیان نەهاتووە، خوای گەورە دەفەرموێت: ﴿لَيْسَ ‌كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴾ واتە: ﴿هیچ شتێك ھاوشێوەی خوا نیە وە ئەو بیسەری بینایە﴾.

گومانی چاك بە خوای گەورە دەبێت كردەوەی لەگەڵدا بێت، حەسەنی بەسڕی دەڵێت: ئیماندار گومانی چاكی هەیە بە پەروەردگاری بۆیە كردەوەیشی چاكە، وتاوانبار گومانی خراپی هەیە بە پەروەردگاری بۆیە كردەوەیشی خراپە.

قورتوبی دەڵێت: ووتراوە: مانای (من بە گوێرەی گومانی بەندەکەمم بە من)؛ گومانی وەڵامدانەوەیە لەكاتی نزاكردندا، وگومانی قبوڵكردنی تەوبەیە، وگومانی لێخۆشبوونە لەكاتی داواكردنی لێخۆشبوون، وگومانی پاداشتدانەوەیە بە چاكە لەكاتی پەرستنیدا بەمەرجەكانی ودەستگرتن بە پەیمانی ڕاستی، بۆیە دەبێت مرۆڤ كۆشش بكات بۆ ئەنجامدانی ئەوەی ئەركە لەسەری ودەبێت دڵنیا بێت لەوەی خوای گەورە قبوڵی دەكات ولێی خۆش دەبێت؛ چونكە پەیمانی لەسەر داوە وئەو هەرگیز پەیمان ناشكێنێت، ئەگەر باوەڕ یان گومانی وابێت كە خوای گەورە قبوڵی ناكات وئەمە سوودی بۆی نییە؛ ئەمە خودی بێ هیوا بوونە لە ڕەحمەتی الله ولە تاوانە گەورەكانە، وئەگەر بەم شێوەیە بمرێت ئەوا دەسپێردرێت بەو گومانەی هەروەكو چۆن لە هەندێك لە گێڕانەوەكاندا هاتووە: (فليظن بي عبدي ما شاء) واتە: (بەندەكەم هەرچۆنێك دەیەوێت با گومانم پێببات)، بەڵام گومانی لێخۆشبوون لەگەڵ بەردەوامی لەسەر تاوان ئەمە ئەوپەڕی نەفامی وبێ ئاگاییە.

هاندان بۆ زۆر یادكردنی خوای گەورە لە نەفسی خۆت وبە زمانت هەردووكیان پێكەوە، لە نەفس ودڵیدا لە الله دەترسێت وبیر لە مەزنی ومافەكانی دەكاتەوە، وهیوای پێیەتی وبە گەورەی دادەنێت وخۆشی دەوێت وگومانی چاكی پێی هەیە ولە كردەوە دڵسۆزە بۆی، وبە زمانی ئەم وشانە دەڵێت: (سبحان الله، والحمد لله، ولا إله إلا الله، والله أكبر، ولا حول ولا قوة إلا بالله).

ئەبی جەمرە دەڵێت: هەركەسێك یادی بكات؛ ئەگەر ترسی هەبێت ئاسایشی پێدەبەخشێت، یان دڵتەنگ وتەنها بێت ئارامی دەكاتەوە.

بست (شیبر:الشِّبْر): بریتیە لە دووری نێوان سەری پەنجە بچووكەكە وسەری پەنجە (قامكە) گەورەكەیە كاتێك ناولەپی پان دەكاتەوە، وباڵ: بریتیە لە دووری نێوان سەری پەنجەی ناوەڕاست هەتاوەكو ئێسكی ئانیشك، وباع (فاتۆم): بریتیە لە درێژی هەردوو باڵی مرۆڤ وباڵەكانی سەرەوە وپانی سینگی؛ وئەمیش هێندەی چوار باڵە.