“ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਹਨੇਰੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਤੇ ਬੁਖਲ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁਖਲ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ…

“ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਹਨੇਰੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਤੇ ਬੁਖਲ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁਖਲ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਜਾਬਰ ਬਿਨ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਹਨੇਰੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਤੇ ਬੁਖਲ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁਖਲ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਲੈ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਭਾਣ ਲੱਗ ਪਏ ਅਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਏ।”

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਡਰਾਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨਾ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨਾ। ਇਹ (ਜ਼ੁਲਮ) ਹਰ ਹੱਕਦਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਨਾ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸ ਦੇ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਹਨੇਰੇ ਹੋਣਗੇ — ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣੇ ਮੰਜਰਾਂ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ। ਅਤੇ (ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ) ਸ਼ੁੱਹ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਬੁਖਲ ਦੀ ਸ਼ਿੱਧਤਾ ਅਤੇ ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿਰਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਾਲੀ ਹੱਕ ਅਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਦੁਨਿਆ ਦੀ ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਲਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਉਮਤਾਂ ਨੂੰ ਹਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਕਤਲਗਾਰੀ ਤੇ ਉਕਸਾਇਆ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਵਲੋਂ ਹਰਾਮ ਕੀਤੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਏ।

فوائد الحديث

ਮਾਲ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਕਰਨੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ।

ਬੁਖਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਹ ਗੁਨਾਹਾਂ, ਫਾਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਪਾਂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਪਹਿਲੀਆਂ ਉਮਤਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣਾ ਅਤੇ ਪਾਠ ਲੈਣਾ।

التصنيفات

Virtues and Manners, Blameworthy Morals