ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਫ਼ਰ (ਨਾਸ਼ੁਕਰਪਣ) ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹਨ: ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਸਲ (ਖਾਂਦਾਨ) ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਹਿਣਾ ਅਤੇ…

ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਫ਼ਰ (ਨਾਸ਼ੁਕਰਪਣ) ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹਨ: ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਸਲ (ਖਾਂਦਾਨ) ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਹਿਣਾ ਅਤੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਉੱਤੇ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਸੌਗ ਮਨਾਉਣਾ।

ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਫ਼ਰ (ਨਾਸ਼ੁਕਰਪਣ) ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹਨ: ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਸਲ (ਖਾਂਦਾਨ) ਨੂੰ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਹਿਣਾ ਅਤੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਉੱਤੇ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਸੌਗ ਮਨਾਉਣਾ।"

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਖ਼ਾਸ ਖੂਬੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਕਫ਼ਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਜਾਹਿਲੀ ਅਖਲਾਕ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ, ਉਹ ਹਨ: ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ: ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਸਲਾਂ ‘ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਨੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਆੰਕਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਘਮੰਡ ਕਰਨਾ। ਦੂਜੀ ਗੱਲ: ਮੂੰਹ-ਮੁੜਕੇ ਮੰਗਲਾਘਟਾ ਵੱਜੋਂ ਸੱਤਰ ਉਠਾਉਣਾ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਫਾੜਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁਖ ਅਤੇ ਹੜਬੜਾਹਟ ਦੇ ਵਕਤ, ਕਦਰ ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਣ ਕਰਕੇ।

فوائد الحديث

ਨਿਮਰਤਾ ਦੀ ਤਰਗੀਬ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਘਮੰਡ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ।

ਮੁਸੀਬਤ ਤੇ ਸਬਰ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਨਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਕੰਮ ਛੋਟੇ ਕੁਫ਼ਰ (ਕੁਫ਼ਰੁਲ ਅਸਘਰ) ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਇਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਫੋਰੇਂਤ ਹੀ ਕਫ਼ਿਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਵੱਡਾ ਕੁਫ਼ਰ (ਕੁਫ਼ਰੁਲ ਅਕਬਰ) ਤਾਂ ਤਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਕੁਫ਼ਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮੀ ਧਰਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ।

ਇਸਲਾਮ ਨੇ ਹਰ ਉਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਮੁਸਲਿਮਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਸਲਾਂ ‘ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਨਾ ਆਦਿ।

التصنيفات

Disbelief