پیامبر صلی الله علیه وسلم از نذر نهی کرده و فرمودند: «إِنَّهُ لَا يَأْتِي بِخَيْرٍ، وَإِنَّمَا يُسْتَخْرَجُ بِهِ مِنَ الْبَخِيلِ»: «نذر خیری نمی‌آورد، بلکه با آن…

پیامبر صلی الله علیه وسلم از نذر نهی کرده و فرمودند: «إِنَّهُ لَا يَأْتِي بِخَيْرٍ، وَإِنَّمَا يُسْتَخْرَجُ بِهِ مِنَ الْبَخِيلِ»: «نذر خیری نمی‌آورد، بلکه با آن (مقداری) از (مال) بخیل جدا می‌شود

از ابن عمر ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم از نذر نهی کرده و فرمودند: «إِنَّهُ لَا يَأْتِي بِخَيْرٍ، وَإِنَّمَا يُسْتَخْرَجُ بِهِ مِنَ الْبَخِيلِ»: «نذر خیری نمی‌آورد، بلکه با آن (مقداری) از (مال) بخیل جدا می‌شود».

[صحیح است] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ از نذر نهی کردند؛ و نذر آن است که کسی چیزی را بر خودش واجب سازد که شرع او را به آن ملزم نکرده باشد؛ و فرمود: نذر چیزی را جلو و عقب و پس و پیش نمی‌کند بلکه با آن مقداری از مال بخیل جدا می‌شود، چون بخیل فقط کاری را انجام می‌دهد که بر او واجب شده باشد؛ و نذر باعث نمی‌شود چیزی که برایش مقدر نیست، رخ دهد.

فوائد الحديث

نذر امر مشروعی نیست، اما اگر کسی نذر کرد، وفای بدان بر او واجب می‌شود، البته اگر نذر او گناه نباشد.

علت در این نهی همان است که فرمود: «خیری نخواهد آورد»؛ چون تغییری در قضا و قدر الهی ایجاد نمی‌کند؛ تا نذر کننده گمان نکند که اجابت خواسته‌اش به سبب نذر بوده است؛ و الله تعالی از این بی‌نیاز است.

قرطبی می‌گوید: مثال این نهی آن است که مثلا بگوید: اگر خداوند بیمارم را شفا داد، بر من لازم است که چنین و چنان صدقه دهم. سبب کراهت آن است که وقتی کسی انجام کاری - که با آن به خداوند تقرب حاصل می‌شود - به حصول غرضی وابسته می‌کند، مشخص می‌شود که نیت او از انجام کار مذکور، نزدیکی و تقرب جستن به الله تعالی نبوده است، بلکه از باب معاوضه و جبران بوده است. و این نیت زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد که چون بیمارش شفا نیابد، صدقه‌ای را که وابسته به شفای بیمارش کرده بود، نمی‌پردازد. و این حال و وضع بخیل است که چیزی از مالش جدا نمی‌شود مگر در مقابل چیزی فوری که معمولا بیشتر از چیزی است که داده است.

التصنيفات

قسم و نذر