الشرح

معاویة بن ابی سفیان ـ رضی الله عنهما ـ نزد کسانی می‌رود که در مسجد حلقه زدند، و از آنان درباره‌ی علت جمع شدن‌شان می‌پرسد، و آنان می‌گویند: الله را یاد می‌کنیم، پس معاویه ـ رضی الله عنه ـ حاضران را سوگند می‌دهد که نشست و جمع شدن‌‌شان جز برای ذکر و یاد الله نیست؟ و آنان نیز برای وی سوگند یاد می‌کنند که هدفی جز این نداشتند، سپس به آنان می‌گوید: من از روی متهم ساختن شما به دروغ یا شک و تردید در صدق و راستی‌تان شما را قسم ندادم؛ سپس به بیان جایگاه خود نسبت به پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌پردازد و اینکه کسی مانند ایشان به رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ نزدیک نبود، زیرا برادر همسر پیامبر یعنی ام حبیبه بود؛ و همچنین کاتب وحی بود، اما با این حال کم حدیث روایت کرده‌ است. و به آنان خبر می‌دهد که روزی پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ از خانه‌اش بیرون آمد و آنان را دید که در مسجد نشسته و ذکر و یاد الله دارند و او را برای هدایت‌شان به اسلام و منتی که بر آنان نهاده ستایش می‌کنند، پس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ همانند معاویه همین سؤال را از آنان پرسید و آنان را سوگند داد، سپس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ دربارهٔ سبب این پرسش و سوگند دادن آنان فرمود که جبرئیل ـ علیه السلام ـ نزد ایشان آمده و خبر داده که الله عزوجل به سبب شما نزد ملائکه مباهات و افتخار می‌کند و فضل شما و عمل نیک‌تان را به آنان نشان می‌دهد و شما را نزد ملائکه می‌ستاید.