لَا تَبْدَؤوا الْيَهُودَ وَلَا النَّصَارَى بِالسَّلَامِ، فَإِذَا لَقِيتُمْ أَحَدَهُمْ فِي طَرِيقٍ فَاضْطَرُّوهُ إِلَى أَضْيَقِهِ»: «آغازگر سلام کردن به یهودیان…

لَا تَبْدَؤوا الْيَهُودَ وَلَا النَّصَارَى بِالسَّلَامِ، فَإِذَا لَقِيتُمْ أَحَدَهُمْ فِي طَرِيقٍ فَاضْطَرُّوهُ إِلَى أَضْيَقِهِ»: «آغازگر سلام کردن به یهودیان و نصرانیان نشوید و اگر در راه با یکی از آنان روبرو شدید، ناگزيرش کنيد که به تنگ‌ترين قسمتِ راه برود

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَا تَبْدَؤوا الْيَهُودَ وَلَا النَّصَارَى بِالسَّلَامِ، فَإِذَا لَقِيتُمْ أَحَدَهُمْ فِي طَرِيقٍ فَاضْطَرُّوهُ إِلَى أَضْيَقِهِ»: «آغازگر سلام کردن به یهودیان و نصرانیان نشوید و اگر در راه با یکی از آنان روبرو شدید، ناگزيرش کنيد که به تنگ‌ترين قسمتِ راه برود».

[صحیح است] [به روایت مسلم]

الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم از پیش‌قدم شدن برای سلام نمودن به یهودیان و نصرانیان نهی می‌کند حتی اگر ذِمّی باشند، چه رسد به سایر کافران؛ و بیان می‌کند که اگر یکی از آنها را در راهی دیدیم، ناگزیرش کنیم که از تنگ‌ترین قسمت راه عبور کند؛ زیرا مؤمن است که در میانهٔ راه حرکت می‌کند و آنکه باید به گوشه برود کافر است و مؤمن در هیچ حالتی نباید ذلیل شود.

فوائد الحديث

برای مسلمان جایز نیست که آغازگر سلام به کسی از یهودیان یا نصرانیان یا دیگر کافران باشد.

اگر آنان آغازگر سلام باشند، پاسخ دادن به سلام آنان جایز است، به این صورت که در پاسخ‌شان بگوید: وعلیکم.

برای مسلمان جایز نیست که عمدا کافری را اذیت کند و عمدا و بی‌هیچ سببی او را به سمت تنگ راه سوق دهد؛ اما اگر راه تنگ یا شلوغ بود، مسلمان اولویت دارد و کافر باید از راه او کنار برود.

اظهار عزت مسلمانان و ذلت دیگران، بدون ظلم یا بد دهنی و توهین.

در تنگنا قرار دادن کافران به سبب کفر آنان به الله تعالی است و ممکن است همین باعث اسلام آوردن آنان شود و از آتش نجات یابند؛ اگر این کار باعث شود در پی شناخت سبب باشند.

اشکالی ندارد که مسلمان در ابتدا به کافر بگوید: حالت چطور است؟ صبح بخیر یا شب بخیر و کلماتی از این دست؛ در صورتی که به این کار نیاز باشد؛ زیرا این نهی دربارهٔ سلام گفتن است.

طیبی می‌گوید: «دیدگاه راجح این است که نباید آغازگر سلام به مبتدع بود؛ و اگر به کسی که نمی‌شناسد سلام گفت و سپس مشخص شد که ذمی یا اهل بدعت بوده است، از روی تحقیر او می‌گوید: سلام خود را پس می‌گیرم».

التصنيفات

آداب سلام كردن و اجازه گرفتن