**ਤੁਸੀਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮਿਲੋ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਤੇ…

**ਤੁਸੀਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮਿਲੋ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਤੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਮਜਬੂਰ ਕਰੋ।**

ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਹ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਤੁਸੀਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮਿਲੋ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰਸਤੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਮਜਬੂਰ ਕਰੋ।

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਇਹੂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਰਾ (ਈਸਾਈਆਂ) ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਜ਼ਿਮਮੀ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ, ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਹੋਰ ਕਾਫ਼ਰਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡੋ। ਹਜ਼ੂਰ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਵਾਜਿਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲੀਏ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਰਸਤੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਮਜਬੂਰ ਕਰੀਏ। ਮੂਮਿਨ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰਸਤੇ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਾਫ਼ਰ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਪੱਸੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਜਲੀਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।

فوائد الحديث

ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਇਹ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਇਹੂਦੀਆਂ, ਨਸਾਰਾ (ਈਸਾਈਆਂ) ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਫ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਪਹਿਲ ਕਰੇ।

ਜੇ ਉਹ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਪਹਿਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਸਲਾਮ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ "ਵਆ ਅਲੈਕੁਮ" ਕਹਿਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।

ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਇਹ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਲੋੜ ਦੇ ਕਾਫ਼ਰ ਨੂੰ ਜਾਨਬੂਝ ਕੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਪਹੁੰਚਾਏ ਜਾਂ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਉਸ ਲਈ ਤੰਗ ਕਰੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਕੇ ਤੰਗ ਰਾਹ ਵੱਲ ਚਲੇ। ਪਰ ਜੇ ਰਾਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਤੰਗ ਜਾਂ ਭਿੜਭਾੜ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਉਸ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ਰ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਹਟ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਇੱਜ਼ਤ ਦਰਸਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੀਚਾ ਦਿਖਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ੁਲਮ ਜਾਂ ਬੇਹੂਦੀ ਗੱਲਾਂ ਦੇ।

ਕਾਫ਼ਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦੀ ਕਫ਼ਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਰਾਹ ਤੰਗ ਕਰਨਾ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਤਰਫ ਰੁਝਾਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਦੋਹਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਗ ਦੀ ਅਜ਼ਾਬ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਇਹ ਗੱਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝ ਆ ਜਾਵੇ।

ਜੇ ਲੋੜ ਪਵੇ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲਈ ਇਹ ਕੋਈ ਮਸਅਲਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਕਾਫ਼ਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਕਰਕੇ ਪੁੱਛੇ, ਜਿਵੇਂ "ਤੁਹਾਡਾ ਕੀ ਹਾਲ ਹੈ?", "ਤੁਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋ?", "ਤੁਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਸਵੇਰੇ ਹੋਏ?" ਆਦਿ; ਕਿਉਂਕਿ ਮਨਾਹੀ ਸਿਰਫ ਸਲਾਮ ਦੇ ਮੁਆਮਲੇ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਤਾਈਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਮਖ਼ਤਾਰ (ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ) ਰਾਇ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੇਅਕੀਦ (ਮੁਬਤਦੀ) ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾਲ ਪਹਿਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਜੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਅਜਾਣੇ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰ ਵੀ ਦੇਵੇ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਿਮਮੀ ਜਾਂ ਮੁਬਤਦੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਸਲਾਮ ਵਾਪਸ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਤਨਜ਼ੀਹ (ਨਿਮਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ) ਸੀ।

التصنيفات

Manners of Greeting and Seeking Permission