مسوگه‌ر خودێ خێر و گونه‌ھ نڤیسینە، پاشی ئه‌ڤ چه‌نده‌ ڕۆهنكر، ڤێجا هەر کەسێ دلێ خۆ ببه‌ته‌ خێر و باشییه‌كێ و وێ نه‌كه‌ت؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ بۆ وی ب خێره‌كا…

مسوگه‌ر خودێ خێر و گونه‌ھ نڤیسینە، پاشی ئه‌ڤ چه‌نده‌ ڕۆهنكر، ڤێجا هەر کەسێ دلێ خۆ ببه‌ته‌ خێر و باشییه‌كێ و وێ نه‌كه‌ت؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ بۆ وی ب خێره‌كا ته‌مام نڤیسیت، و ئه‌گه‌ر وی دلێ خۆ برێ و كر؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ ب ده‌ھ خێران نڤیسیت هه‌تا دچیته‌ حه‌فت سه‌دان و گه‌له‌ك پتر، و ئه‌گه‌ر وی دلێ خۆ بره‌ گونه‌ھ و خرابییه‌كێ و نه‌كر؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ بۆ وی ب خێره‌كا ته‌مام نڤیسیت، و ئه‌گه‌ر دلێ خۆ برێ و كر؛ دێ بۆ وی ب گونه‌هه‌كێ ب تنێ نڤیسیت))

ژ ئبن عەباسی (خودێ ژ هه‌ردووكان ڕازی بیت) ژ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) د وێ چه‌ندێدا یا ژ خودایێ خۆ ڤه‌دگوهێزیت كو گۆتییه‌: گۆت: ((مسوگه‌ر خودێ خێر و گونه‌ھ نڤیسینە، پاشی ئه‌ڤ چه‌نده‌ ڕۆهنكر، ڤێجا هەر کەسێ دلێ خۆ ببه‌ته‌ خێر و باشییه‌كێ و وێ نه‌كه‌ت؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ بۆ وی ب خێره‌كا ته‌مام نڤیسیت، و ئه‌گه‌ر وی دلێ خۆ برێ و كر؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ ب ده‌ھ خێران نڤیسیت هه‌تا دچیته‌ حه‌فت سه‌دان و گه‌له‌ك پتر، و ئه‌گه‌ر وی دلێ خۆ بره‌ گونه‌ھ و خرابییه‌كێ و نه‌كر؛ خودێ دێ وێ ل ده‌ڤ خۆ بۆ وی ب خێره‌كا ته‌مام نڤیسیت، و ئه‌گه‌ر دلێ خۆ برێ و كر؛ دێ بۆ وی ب گونه‌هه‌كێ ب تنێ نڤیسیت))

الشرح

پێغەمبەر (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) دیار دکەت کو خودێ خێر و گونه‌ھ ته‌قدیر کرینە، پاشی بۆ هه‌ردوو مه‌لائیكه‌تان دیار کر کا دێ چاوا خێر و گونه‌هان نڤیسن: ڤێجا هەر کەسێ ڤیا و كره‌ دلێ خۆ و بڕیاردا كاره‌كێ باش بكه‌ت؛ هنگی دێ خێره‌ك بۆ وی هێتە نڤیسین، هەر چەندە نەکر بیت ژی، به‌لێ ئەگەر ئه‌و خێر کر؛ وی دەمی دێ ب دەهـ جاران زێدە بیت هەتا ب حەفت سەد جاران بۆ چەند جارێن دی یێن گەلەك زێده‌ دبیت، و زێدەبوون ل دویڤ وێ چەندێیە یا د دلێ ویدا ژ دلسۆزی و گه‌هاندنا مفای و تشتێن وه‌كی وان. و هەر کەسێ ڤیا و كره‌ دلێ خۆ و بڕیاردا كاره‌كێ خراب و گونه‌هه‌كێ بكه‌ت، پاشی ئه‌و گونه‌ھ ژ به‌ر خودێ هێلا؛ وی ده‌می خێره‌ك دێ بۆ وی هێتە نڤیسین و ئه‌گه‌ر ئه‌و گونه‌ھ هێلا ژ به‌ر كو ب تشته‌كێ دیڤه‌ مژویل بوو و ئه‌و ئه‌گه‌رێن سه‌ردكێشن بۆ كرنا وی كاری ئه‌نجام نه‌دابن؛ وی ده‌می نه‌ چ خێر و نه‌ چ گونه‌ھ بۆ ناهێنه‌ نڤیسین، به‌لێ ئه‌گه‌ر ئه‌و گونه‌ھ هێلا ژ به‌ر كو نه‌شیا بكه‌ت؛ هنگی دێ ل دویڤ ئنیه‌تا وی بۆ هێته‌ نڤیسین، و ئه‌گه‌ر ئه‌و گونه‌ھ كر و ئه‌نجامدا؛ هنگی دێ گونه‌هه‌كا ب تنێ بۆ هێته‌ نڤیسین.

فوائد الحديث

دیارکرنا قەنجی و باشییا خودایێ مەزن ل سەر ڤێ ئوممەتێ د زێدەکرنا خێراندا و نڤیسینا وان ل دەڤ خۆ و د زێدەنه‌کرنا گونه‌هاندا.

گرنگییا ئنیه‌تێ د کاراندا و کارتێکرنا وێ.

قه‌نجییا خودایێ مەزن و باشی و دلۆڤانییا وی و چاکییا وی ئەوە کو هەر کەسێ كره‌ دلێ خۆ خێره‌كێ بكه‌ت و پاشی نەکر؛ خودێ دێ خێره‌كێ بۆ وی نڤیسیت.