ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਨੇਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ (ਦੇ ਅਮਲ) ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੇਕੀ…

ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਨੇਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ (ਦੇ ਅਮਲ) ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੇਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲੀਏ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਨੇਕੀ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਰ ਵੀ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲਈ 10 ਨੇਕੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 700 ਗੁਣਾ ਤੱਕ, ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਬੁਰਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਪਰ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਰ ਵੀ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਲਿਖਦਾ ਹੈ।

ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਨ ਅੱਬਾਸ ਰਜ਼ੀ ਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ "ਨਬੀ ਅਕਰਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: « ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਨੇਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ (ਦੇ ਅਮਲ) ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਇਸ ਕਰਕੇ, ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੇਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲੀਏ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਨੇਕੀ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਰ ਵੀ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲਈ 10 ਨੇਕੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 700 ਗੁਣਾ ਤੱਕ, ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਬੁਰਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਪਰ ਨਾ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਰ ਵੀ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਲਿਖਦਾ ਹੈ।"

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਪੈਗ਼ੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਵਾਚ ਵਾਚ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਨੇਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦਾ ਲਿਖਾ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ (ਦੋ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਮਲਕਾਂ) ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਮਲਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ: "ਜੋ ਕੋਈ ਨੇਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ, ਉਸ ਦਾ ਪੱਕਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਦਿਲੋਂ ਉਸ ਨੇਕੀ ਦੀ ਨੀਅਤ ਰਖੇ, ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਰੇ ਨਾ ਕਰੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਉਸ ਨੇਕੀ ਨੂੰ ਕਰ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਨੇਕੀ ਦਸ ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੱਤ ਸੌ ਗੁਣਾ ਤੱਕ — ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ — ਵਧਾ ਕੇ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਵਾਧਾ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਖਲੂਸ (ਇਖਲਾਸ), ਨੇਕੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਦੀ ਵਿਅਪਕਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚੰਗੀਆਂ ਨੀਅਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।" "ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਬੁਰਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰੇ, ਦਿਲੋਂ ਉਸਦਾ ਪੱਕਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰੇ, ਪਰ ਫਿਰ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਡਰ ਕਰਕੇ ਛੱਡ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਸਿਰਫ ਇਸ ਕਰਕੇ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਅਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਨਾ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਬੁਰਾਈ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ।ਜੇ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਮੌਕਾ ਨਾ ਮਿਲਣਾ), ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨੀਅਤ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਬੁਰਾਈ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।"

فوائد الحديث

"ਇਸ ਉੱਤੇ ਦਲੀਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਇਸ ਉੱਮਤ ਉੱਤੇ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਰਹਿਮਤ ਕੀਤੀ ਹੈ — ਉਹ ਨੇਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵਧਾ ਕੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਜੋ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਵਧਾ ਕੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਗਿਣਦਾ ਹੈ।"

"ਅਮਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੀਅਤ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅਸਰ"

"ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦੀ ਮਹਾਨ ਕਿਰਪਾ, ਰਹਿਮ ਅਤੇ ਨੇਕੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੇਕੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਕਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਵੀ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਨੇਕੀ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।"

التصنيفات

Oneness of Allah's Names and Attributes