((ئه‌رێ هوین دزانن غه‌یبه‌ت چییه‌؟))، گۆتن: خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی زاناترن، گۆت: ((ئه‌ڤه‌یه‌ تو تشته‌كی ده‌رباره‌ی برایێ خۆ بێژی كو وی پێ نه‌خۆش بیت

((ئه‌رێ هوین دزانن غه‌یبه‌ت چییه‌؟))، گۆتن: خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی زاناترن، گۆت: ((ئه‌ڤه‌یه‌ تو تشته‌كی ده‌رباره‌ی برایێ خۆ بێژی كو وی پێ نه‌خۆش بیت

ژ ئه‌بو هورەیرەى (خودێ ژێ ڕازی بیت) ژ پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) گۆت: ((ئه‌رێ هوین دزانن غه‌یبه‌ت چییه‌؟))، گۆتن: خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی زاناترن، گۆت: ((ئه‌ڤه‌یه‌ تو تشته‌كی ده‌رباره‌ی برایێ خۆ بێژی كو وی پێ نه‌خۆش بیت))، هاته‌ گۆتن: پا تو چ دبێژی ئه‌گه‌ر ئه‌و تشتێ ئه‌ز دبێژم د برایێ مندا هه‌بیت؟ گۆت: ((ئه‌گه‌ر ئه‌و تشت تێدا هه‌بیت؛ ئه‌ڤه‌ ته‌ غه‌یبه‌تا وی كر، و ئه‌گه‌ر تێدا نه‌بیت؛ ئه‌ڤه‌ ته‌ بێبه‌ختییه‌ك بۆ دروستكر)).

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) ڕاستییا غه‌یبه‌تا حه‌رام دیار دكه‌ت، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌یه‌: مرۆڤ به‌حسێ برایێ خۆ یێ نه‌ئاماده‌ بكه‌ت و تشته‌كی ده‌رباره‌ی وی بێژیت كو وی پێ نه‌خۆش بیت، چ ئه‌ڤ تشته‌ ژ سالۆخه‌تێن وی یێن ئافراندنێ بیت یان یێن ڕه‌وشتی بیت، بۆ نموونه‌: كۆره‌، فێلباز، دره‌وین و یێن وه‌كی ڤانه‌ ژ سالۆخه‌تێن خراب، (ئه‌ڤه‌ غه‌یبه‌ته‌) خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ سالۆخه‌ته‌ ل ده‌ڤ وی هه‌بیت و تێدا بیت. به‌لێ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ سالۆخه‌ته‌ د ویدا نه‌بیت؛ هنگی ئه‌ڤه‌ ژ غه‌یبه‌تێ ژی مه‌زنتره‌ و دبیته‌ بۆهتان و بێبه‌ختی، ئانكو: تاوانباركرنا مرۆڤی ب تشته‌كی كو ئه‌و تشت ل ده‌ڤ نینه‌.

فوائد الحديث

فێركرنا پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) یا جوان، ژ به‌ر كو بابه‌تان ب شێوازێ پرسیاركرنێ ئاراسته‌ و ڕۆهن دكه‌ت.

ڕه‌وشتێ صه‌حابییان یێ جوان د گه‌ل پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن)، ئه‌ڤه‌ ژی ده‌مێ گۆتین: خودێ و پێغه‌مبه‌رێ وی زاناترن.

ئه‌گه‌ر مرۆڤی تشته‌ك نه‌زانی؛ دێ بێژیت: خودێ زاناتره‌.

پاراستنا شه‌ریعه‌تی بۆ جڤاكی ب پاراستنا مافان و براینییا د ناڤبه‌را واندا.

غه‌یبه‌تكرن یا حه‌رامه‌، ب تنێ ل ده‌مێ هه‌بوونا به‌رژه‌وه‌ندییێ نه‌بیت، ژ به‌رژه‌وه‌ندییێ ژی: لادان و نه‌هێلانا زۆڕدارییێیه‌، ئه‌ڤه‌ ژی وه‌سا كو كه‌سێ زۆڕداری لێ هاتییه‌ كرن بچیته‌ ده‌ڤ كه‌سه‌كی كو شیان هه‌بن مافێ وی بۆ بزڤڕینیت و ل ده‌ڤ وی به‌حسێ وی بكه‌ت یێ زۆڕداری ل وی كری، ڤێجا دێ بێژیت: فلان كه‌سی زۆڕداری یا ل من كری، یان فلان تشت یێ ب سه‌رێ من ئینای، دیسان ژ به‌رژه‌وه‌ندییێ: وه‌رگرتنا بۆچوونێ و ڕاوێژكرنێیه‌ د بابه‌تێ پێكئینانا هه‌ڤژینییێ یان هه‌ڤپشكییێ یان جیرانییێدا (ئانكو تو پرسیارا وی كه‌سی ژ خه‌لكی بكه‌ی)، و یێن وه‌كی وان.