ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਨੇ ਵੀ ਨਬੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਨਬੀ ਦੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ…

ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਨੇ ਵੀ ਨਬੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਨਬੀ ਦੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਇਬਨ ਮਸਊਦ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਇਰਸ਼ਾਦ ਫਰਮਾਇਆ: "ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਨੇ ਵੀ ਨਬੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਨਬੀ ਦੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੇ ਸਨ।، ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਜੋ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਇਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਈ ਦਾਣੇ ਜਿੰਨਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ।"

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਅਕਰਮ ﷺ ਨੇ ਇਤਤਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਅਲਲਾਹ ਨੇ ਜੋ ਨਬੀ ਭੀ ਮੈਨੂੰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉੱਮਤ ਵਿੱਚ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੇਕਕਾਰ, ਮਦਦਗਾਰ ਅਤੇ ਇਖਲਾਸ ਵਾਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਿਲਾਫਤ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੁੰਦੇ, ਉਹ ਨਬੀ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੇ। ਫਿਰ ਉਹ ਨੇਕ ਲੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਐਸੇ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭਲਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ; ਉਹ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਖੁਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜੋ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ; ਜੋ ਆਪਣੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ; ਜੋ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰੇ, ਉਹ ਮੂਮਿਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਮਾਨ ਵਿਚ ਰਾਈ ਦੇ ਦਾਣੇ ਜਿੰਨੀ ਭੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਬਚਦੀ।

فوائد الحديث

ਸ਼ਰੀਅਤ ਦੇ ਮੁਖਾਲਫ਼ ਅਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਮੁਖਾਲਫ਼ਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰਗੀਬ:

ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਦਿਲ ਨਾਲ ਨਾ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਨਾ ਇਮਾਨ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।

ਅਲਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨਬੀਆਂ ਲਈ ਅਸਾਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੈਗਾਮ ਚੁੱਕਣ।

ਜੋ ਕੋਈ ਨਿਜਾਤ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਲਈ ਨਬੀਆਂ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਨੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਰਾਹ ਹਲਾਕਤ ਅਤੇ ਗੁਮਰਾਹੀ ਹੈ।

ਜੋ ਕੋਈ ਨਿਜਾਤ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਲਈ ਨਬੀਆਂ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਨੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਰਾਹ ਹਲਾਕਤ ਅਤੇ ਗੁਮਰਾਹੀ ਹੈ।

ਜਿਹਾਦ ਦੇ ਦਰਜਿਆਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ: ਹੱਥ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਉਹ ਕਰੇ ਜੋ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਸਲਾਹੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ, ਜਿਵੇਂ ਹਾਕਮ, ਹਕੂਮਤ ਜਾਂ ਉਮਰਾ; ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਵੱਲ ਬੁਲਾਅ ਦੇਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਅਤੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜਿਹਾਦ ਮਤਲਬ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਮੁਹੱਬਤ ਨਾ ਰੱਖਣਾ ਜਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਰਾਜ਼ੀ ਨਾ ਹੋਣਾ।

ਨੇਕੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ।

التصنيفات

Increase and Decrease of Faith, Categories of Jihad