الشرح

"ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਵਾਜਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਸੁਭਾਨਹੂ ਵਤਾ'ਆਲਾ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਹਰਾਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਖਲੂਕ (ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਜੀਵਾਂ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ੁਲਮ ਨੂੰ ਹਰਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਕੋਈ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨਾ ਕਰੇ।" "ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਮਖਲੂਕ ਹਕ ਦਾ ਰਾਹ ਭੁੱਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਦ ਤੱਕ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਅਤੇ ਤੌਫੀਕ (ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀ ਰਾਹਦਾਰੀ) ਨਾ ਮਿਲੇ। ਜਿਹੜਾ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਹਿਦਾਇਤ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਤਾ ਅੱਲਾਹ ਉਸਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਕਰਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਮਖਲੂਕ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਮੁਹਤਾਜ ਹੈ, ਉਹ ਹਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਲੋੜ ਰਖਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਅੱਲਾਹ ਕੋਲੋਂ ਕੁਝ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਬੰਦੇ ਰਾਤ ਦਿਨ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਬੰਦਾ ਮਾਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ (ਉਸਦੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ) ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਣ ਜਾਂ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਦੇ ਸਕਣ।" "ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ਗਾਰ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਵਰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਪਰਹੇਜ਼ਗਾਰੀ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ।" "ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਫ਼ਾਸਿਕ (ਬਦਕਿਰਦਾਰ) ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਵਰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਬਦਕਿਰਦਾਰੀ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿੱਚ ਰੱਤੀ ਭਰ ਵੀ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਭ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਮੁਹਤਾਜ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ — ਹਰ ਹਾਲਤ, ਵੇਲੇ ਅਤੇ ਥਾਂ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬੇਨਿਆਜ਼ (ਮੁਖਤਾਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਮੋਹਤਾਜ ਨਹੀਂ) ਹੈ।" "ਅਤੇ ਜੇ ਇਨਸਾਨ ਅਤੇ ਜਿਨਨਾਤ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਆਖਰੀ, ਸਾਰੇ ਇਕ ਥਾਂ ਇਕੱਠੇ ਖੜੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਤੋਂ ਮੰਗਣ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਹਰ ਇੱਕ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੰਗ ਮੁਤਾਬਕ ਦੇ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ — ਬਿਲਕੁਲ ਐਸਾ ਹੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਸੁਈ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਘਟਾਉਂਦੀ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬੇਨਿਆਜ਼ੀ (ਸੰਪੂਰਨ ਧਨਵੰਤਤਾ) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।" "ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਿਣਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਮਲਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਅਲਾਵਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਸਚਾ ਇਨਾਮ ਚੰਗਾ ਦੇਖੇ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੇ ਉਸ ਦੀ ਤੌਫੀਕ ਲਈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰਾਹ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ। ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੇਖੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਦੋਸ਼ ਦੇਵੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਖ਼ਸਾਰਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਇਆ।"