((ب ڕاستێ خودێ بۆ من خه‌له‌تی و ژبیركرن و كوته‌كی لێكرن ژ سه‌ر ئوممه‌تا من ڕاكرییه‌))

((ب ڕاستێ خودێ بۆ من خه‌له‌تی و ژبیركرن و كوته‌كی لێكرن ژ سه‌ر ئوممه‌تا من ڕاكرییه‌))

ژ ئبن عه‌باسی (خودێ ژ هه‌ردووكان ڕازی بیت) كو پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: ((ب ڕاستێ خودێ بۆ من خه‌له‌تی و ژبیركرن و كوته‌كی لێكرن ژ سه‌ر ئوممه‌تا من ڕاكرییه‌))

[قال النووي: حديث حسن] [رواه ابن ماجه والبيهقي وغيرهما]

الشرح

پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) ڕادگه‌هينيت : كو خودێ د سێ ڕه‌وشاندا ل ئوممه‌تا وی بورییه‌ و گونه‌هێ ل سه‌ر نانڤیسیت: یێ ئێكێ: شاشی و خه‌له‌تی، كو ئه‌و تشته‌ یێ ژ وان ده‌ركه‌ڤیت بێی كو ب قه‌ست و مه‌ره‌م بیت، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌یه‌ موسلمانی ب كریارا خۆ تشته‌ك بڤێت و كریارا وی دژی ئه‌وی تشتی بیت یێ وی ڤیایی ده‌ركه‌ڤیت. یێ دووێ: ژبیركرن، كو ئه‌و ژی ئه‌وه‌ موسلمانی تشته‌ك ل بیرا وی بیت، به‌لێ ل ده‌مێ كرنا وی تشتی ژ بیرا وی بچیت، ڤێ چه‌ندێ ژی چ گونه‌ھ تێدا نینه‌. یێ سێیێ: نه‌چاركرن و كوته‌كی، دبیت كوته‌كی ل مرۆڤی بهێته‌ كرن ل سه‌ر كرنا كاره‌كی كو وی نه‌ڤێت وی كاری بكه‌ت و نه‌شێت وێ كوته‌كییێ ل سه‌ر خۆ ڕاكه‌ت، ل ڤی ده‌می چ گونه‌ھ ل سه‌ر وی نینه‌. د گه‌ل تێبینیكرنا وێ ئێكێ كو بابه‌تێ فه‌رمووده‌یێ ئه‌و تشته‌ یێ د ناڤبه‌را مروڤ و خودایێ ویدا‌ د كرنا كارێ قه‌ده‌غه‌كری و حه‌رامدا، به‌لێ ئه‌گه‌ر مرۆڤی كاره‌كێ فه‌رمان ل سه‌ر هاتی ژبیركر و نه‌كر؛ ئه‌و كار ل سه‌ر مرۆڤی ڕانابیت و ئه‌گه‌ر تاوانه‌ك ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ په‌یدا بوو؛ مافێ خه‌لكی ناكه‌ڤیت و دێ مینیت، وه‌كی بۆ نموونه‌ كه‌سه‌ك ب خه‌له‌تیڤه‌ كوشت، ل ڤێرێ دڤێت ئه‌و خوینا ڤێ كوشتنێ بده‌ت، یان ئه‌گه‌ر تڕومبێله‌ك ژناڤبر؛ دڤێت قه‌ره‌بوویا وێ بۆ خۆدانی بكه‌ت.

فوائد الحديث

به‌رفره‌هییا دلۆڤانییا خودایێ مه‌زن و باشییا وی د گه‌ل عه‌بدێن وی، چونكی وی گونه‌ھ ژ سه‌ر وان ڕاكر، ئه‌ڤه‌ ژی ئه‌گه‌ر د ڤان سێ ڕه‌وشاندا گونه‌ھ ژ وان په‌یدا بیت.

قه‌نجییا خودێ ل سه‌ر موحه‌ممه‌د پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) و ئوممه‌تا وی.

ڕاكرنا گونه‌ھێ ب وێ چه‌ندێ نینه‌ كو حوكم یان قه‌ره‌بووكرن ژی بهێته‌ ڕاكرن، ڤێجا بۆ نموونه‌ ئه‌وێ ده‌ستنڤێژ ژبیركر و نڤێژ كر ب وێ باوه‌رێ كو یێ ب ده‌ستنڤێژه‌؛ ئه‌ڤێ هۆسا چ گونه‌ھ ل سه‌ر نینه‌ ب ڤی كارێ كری، به‌لێ دڤێت ده‌ستنڤێژا خۆ بگریت و جاره‌كا دی نڤێژا خۆ دووباره‌ بكه‌ت.

پێدڤییه‌ د ڕاكرنا گونه‌ھێدا بۆ كوته‌كیلێكرنێ مه‌رج ته‌مام بن، وه‌كی بۆ نموونه‌ ئه‌و كه‌سێ كوته‌كی و زۆڕدارییێ دكه‌ت؛ شیان هه‌بن گه‌فا خۆ بجهبینیت.