ئەوەی بڵێت: (لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ، وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) دە جار، وەکو ئەوەیە وایە چوار…

ئەوەی بڵێت: (لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ، وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) دە جار، وەکو ئەوەیە وایە چوار نەفسی ڕزگار کردبێت لە نەوەکانی ئیسماعیل

لە ئەبی ئەیوبەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «ئەوەی بڵێت: (لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ، وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ)* دە جار، وەکو ئەوەیە وایە چوار نەفسی ڕزگار کردبێت لە نەوەکانی ئیسماعیل». *(واتە: هیچ پەرستراوێک هەق وڕاست نییە جگە لە الله، وهیچ شەریک وهاوبەشێکی نییە، وهەموو شتێک موڵکی ئەوە، وهەموو سوپاسێک هەر بۆ ئەوە، وئەو لە سەر ئەنجامدانی هەموو کارێک توانادارە).

[صەحیحە] [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

الشرح

ئەم فەرموودەیە بەڵگەیە لە سەر فەزڵی ئەم زیکرە چونکە دانپێدانانی تێدایە بە تەوحید (یەک خوا پەرستی)، وئەوەی دە جار ئەم زیکرە بڵێت کە واتاکەی تێبگات وکردەوەی پێبکات ئەوا پاداشتی وەکو پاداشتی ئەو کەسە وایە کە چوار بەندەی (کۆیلەی) ڕزگار کردبێت لە نەوەکانی ئیسماعیلی کوڕی ئیبراهیم -علیهما الصلاة والسلام-.

فوائد الحديث

فەزڵی ئەم زیکرە کە وشەی تەوحید (یەک خوا پەرستی) لە خۆگرتووە کە ئەمیش بنچینەی ئیسلامە.

خودایەتی (ئولوهیەت) وهەموو موڵکێک (الملک) وهەموو حەمد کردنێک لە لایەن بەندەکانەوە بە تاک وتەنها بۆ خوای گەورەیە.

لە سوودەکانی فەرموودەکە: خوای گەورە خاوەن هەموو موڵکێکی بێ سنوورە، وهەموو حەمد وسوپاسێکی بێ سنوور تەنها بۆ ئەوە، ودەسەڵات وتوانای ئەو بە سەر هەموو شتێکەوەیە.

لەم فەرموودەیەدا ئەو بەشە زیادەی تێدا نییە کە لە هەندێک فەرموودەی تردا هاتووە: (يحي ويميت).

لە فەرموودەکەدا دەفەرموێت: (دە جار) وئەوەی دیار وڕوونە کە جیاوازی نییە لەوەی کە بەدوای یەکەوە بیڵێت یان ماوەیەک هەبێت لە نێوانیاندا.

لە فەرموودەکەدا هاتووە: دروستە هەندێک لە عەرەبەکان ببنە (کۆیلە) ئەگەر هۆکارەکانی (کۆیلایەتیان) بەسەردا جێبەجێ بوو.

فەزڵی عەرەب لە سەر جگە لە خۆیان چونکە لە نەوەی پێغەمبەر ئیسماعیلن -علیه السلام-، مەبەست ئەوەیە ڕەگەزی عەرەب بە شێوەیەکی گشتی لە ڕووی ڕەوشتە جوانەکان وگەیاندنی ئیسلامەوە باشترن لە ڕەگەزەکانی تر، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- کە لە عەرەب هات، هاوەڵانی (صحابەکان) کە عەرەب بوون گیانی خۆیان بەخشی بۆ سەرخستنی ئەم دینە وئاینەکەیان گەیاند بە ڕۆژئاوا وڕۆژهەڵاتی زەوی، بە پێچەوانەی بەنی ئیسرائیلەوە کە زۆرینەیان دژایەتی پێغەمبەرەکانیان دەکرد ودەیانکوشتن، ومەبەست ئەوەیە نییە هەموو تاکێکی عەرەبێک باشترە لە هەموو تاکێکی نا عەرەب(باشترین کەس تەقوادارترینە ئەمە جێگیرە لە ئیسلامدا).

التصنيفات

فەزڵی زیکر کردن