ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜੁਮ੍ਹੇ ਦੇ ਦਿਨ ਖੁਤਬੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ, ‘ਚੁੱਪ ਰਹੋ’, ਤਾ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਲਾਘੂ (ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਗੱਲ) ਕੀਤੀ।”

ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜੁਮ੍ਹੇ ਦੇ ਦਿਨ ਖੁਤਬੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ, ‘ਚੁੱਪ ਰਹੋ’, ਤਾ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਲਾਘੂ (ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਗੱਲ) ਕੀਤੀ।”

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਾਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜੁਮ੍ਹੇ ਦੇ ਦਿਨ ਖੁਤਬੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਹਾ, ‘ਚੁੱਪ ਰਹੋ’, ਤਾ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਲਾਘੂ (ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਗੱਲ) ਕੀਤੀ।”

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਵਾਜਿਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੁਮ੍ਹੇ ਦੇ ਖੁਤਬੇ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਵੇ, ਉਸ 'ਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖੁਤਬਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਗੌਰ ਨਾਲ ਸੁਣੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਵਾਜ਼ ਤੇ ਨਸੀਹਤਾਂ ਨੂੰ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰ ਸਕੇ। ਜੇ ਕੋਈ ਸ਼ਖ਼ਸ ਇਮਾਮ ਦੇ ਖੁਤਬੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ — ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੀ ਗੱਲ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ — ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ "ਚੁੱਪ ਰਹੋ" ਜਾਂ "ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣੋ" ਕਹਿ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਜੁਮ੍ਹੇ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦਾ ਬੜਾ ਸਵਾਬ ਗਵਾ ਬੈਠਦਾ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਜਦੋਂ ਖੁਤਬਾ ਸੁਣਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹਰਾਮ ਹੈ — ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਸਤੇ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਲਾਮ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਛੀਕ ਆਉਣ 'ਤੇ "ਯਰਹਮੁਕੱਲਾਹ (ਅਲੱਲਾ ਤੈਨੂੰ ਰਹਮ ਦੇਵੇ) ਕਹਿਣਾ ਹੋਵੇ।

ਇਸ ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਉਹ ਸ਼ਖ਼ਸ ਮੁਸਤਸਨਾ (ਬਰਖ਼ਾਸਤ) ਹੈ ਜੋ ਖੁਤਬੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਮਾਮ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੇ ਜਾਂ ਇਮਾਮ ਉਸ ਨਾਲ ਮੁਖਾਤਬ ਹੋਵੇ।

ਦੋ ਖੁਤਬਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਜੇ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ।

ਜੇ ਖੁਤਬੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਦਿਲ ਹੀ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਦਰੂਦ ਤੇ ਸਲਾਮ ਭੇਜੋ, ਅਤੇ ਇਮਾਮ ਜਦੋਂ ਦੋਆ ਕਰੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਚੁੱਪਚਾਪ "ਆਮੀਨ" ਆਖੋ।

التصنيفات

Jumu‘ah (Friday) Prayer