الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਵਾਜ਼ੇਹ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਹਕੂਮਤ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਉਸ ਇਕੱਠੀ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ਾ ਦੀ ਬੇਇਅਤ ‘ਤੇ ਇੱਕਠੀ ਹੈ,ਅਤੇ ਉਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਨਾਕਾਮ ਆਗਿਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਉਹ ਜਾਹਿਲੀਅਤ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਮਰਦਾ ਹੈ।ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਅਮੀਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਕੱਠੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਟਾਂ ਅਤੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਸਨ ਜੋ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਸਨ। ਬਿਲਕੁਲ, ਤੁਸੀਂ ਦੋ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਵਾਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਜੋ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਕ ਵਾਂਗ ਹੀ ਲੱਗਣਗੀਆਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਵਾਕ ਦੱਸੋ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਲੜਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਅਤੇ ਝੂਠ ਦੀ ਪਹਚਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ,ਜੋ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਕੌਮ ਜਾਂ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਲਈ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲੜਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ, ਉਹ ਬਿਨਾ ਸਮਝਦਾਰੀ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਿਰਫ ਜਾਤੀਅਤ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ‘ਚ ਲੜਦਾ ਹੈ।ਜੇ ਉਹ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਜਾਹਿਲੀਅਤ ਦੀ ਮੌਤ ਵਰਗੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਉਮਮਤ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਉਹ ਆਪਣੇ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਬੁਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਮੂਮਿਨ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਡਰਦਾ।ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਕ਼ੁਫ਼ਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਹਕੂਮਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਵਾਅਦੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਬਲਕਿ ਉਸਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਗੁਨਾਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਨੇ ਇਹ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੜੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣੀ ਹੈ।