بگو: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، اللهُ أَكْبَرُ كَبِيرًا، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، لَا حَوْلَ…

بگو: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، اللهُ أَكْبَرُ كَبِيرًا، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ

از سعد رضی الله عنه روایت است که گفت: بادیه‌نشینی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: سخنی را به من یاد بده تا آن را بگویم. فرمود: «بگو: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، اللهُ أَكْبَرُ كَبِيرًا، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ» (معبودی به حق نیست جز الله که یگانه و بی‌شریک است، الله بزرگتر است و ستایش بسیار او را می‌گویم، ستایش مخصوص الله است که پروردگار جهانیان است، نیرو و توانی نیست مگر از سوی الله عزیز حکیم) او گفت: این‌ها برای پروردگارم است، برای خودم چه؟ فرمود: «بگو: اللهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي وَاهْدِنِي وَارْزُقْنِي» (بارالها مرا بیامرز و مورد رحمت قرار ده و مرا هدایت کن و روزی ده).

[صحیح] [مسلم روایت کرده]

الشرح

مردی از ساکنان بادیه از رسول الله صلی الله علیه وسلم خواست که به او ذکری یاد دهد که آن را بگوید، پس ایشان علیه الصلاة والسلام فرمودند: بگو: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ» ایشان از گواهی به توحید آغاز کردند که معنایش این است: معبودی به حق نیست جز الله كه شريك ندارد. «اللهُ أَكْبَرُ كَبِيرًا» یعنی: الله از هر چیزی بزرگتر است، «وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا» یعنی: ستایشی بسیار شایستهٔ الله است، برای صفاتش و کارهایش و نعمت‌هایش که در شمار نمی‌آید. «سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» یعنی: از هر گونه نقص مبرا و منزه است، «لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ» یعنی: نمی‌توان از حالی به حالی دیگر دگرگون شد جز با یاری و توفیق الله متعال. پس آن مرد گفت: این سخنان برای ذکر و بزرگداشت پروردگار من است، دعایی که برای خود من باشد چه است؟ ایشان علیه الصلاة والسلام فرمودند: بگو: «اللهُمَّ اغْفِرْ لِي» بار الها مرا بیامرز. یعنی مرا با محو گناهان و پوشاندنش بیامرز. «وَارْحَمْنِي» بر من رحم کن. یعنی با رساندن منافع و مصالح دینی و دنیوی به من، مورد رحمتم قرار ده، "واهدني" "من را راهنمایی کن" مرا به سوی بهترین حالات و به راه راست هدایت کن. «وَارْزُقْنِي» «و به من روزی بده.» مال حلال و سلامتی و هر خیر و عافیتی را روزی من بگردان.

فوائد الحديث

تشویق به ذکر الله با تهلیل و تکبیر و تحمید و تسبیح.

مستحب بودن ذکر الله و ثنای بر او پیش از دعا.

مستحب بودن اینکه انسان با نیک‌ترین دعاها و دعاهای ماثوره که دربرگیرندۀ خیر دنیا و آخرت است دعا کند، و هر دعایی را که بخواهد انجام داده می تواند.

برای بنده شایسته است که به آموزش هر آنچه به سود دنیا و آخرت اوست حرص بورزد.

تشویق به طلب مغفرت و رحمت و روزی، زیرا اینها دربر گیرندهٔ خیر است.

دلسوزی او صلی الله علیه وسلم دربارهٔ آموزش امور سودمند برای امتش.

رحمت پس از مغفرت ذکر شده تا پاکسازی کامل صورت گیرد، زیرا مغفرت به معنای پوشاندن و محو گناهان و دوری از دوزخ است، و رحمت بمعنی رساندن خیرها و وارد شدن به بهشت است، و این همان پیروزی بزرگ است.

التصنيفات

رهنمایی رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد ذکر, دعاهای مأثوره