فوائد الحديث

නවවි තුමා මෙසේ පවසයි: "සමීපයෙන් කටයුතු කරනු. විධිමත්ව කටයුතු කරනු." එනම් විධිමත් මඟ සොයනු; ඒ පිළිබඳ දැන ගනු යන්නයි. ඒ සඳහා ඔබ අපොහොසත් වූයේ නම් ඒ වෙත සමීප වනු. එනම් එයට ළං වනු. විධිමත් යන අරුථ දෙන සදාද් නම් අරාබි පදය නිවැරදි යන අර්ථය ද ගනී. එය සීමාව ඉක්මයෑම හා නොසළකා හැරීම යන මාර්ග දෙක අතර මැද පවත්නා මැදි මාර්ගයකි. එහෙයින් අතිශයෝක්තියෙන් කටයුතු නොකරනු, එමෙන්ම අඩුපාඩු සහිතව කටයුතු නොකරනු.

ඉබ්නු බාස් තුමා මෙසේ පවසයි."දැහැමි ක්‍රියාවන් ස්වර්ගයට පිවිසීමේ හේතු සාධක වේ. එමෙන්ම දුෂ්ඨ ක්‍රියාවන් අපා ගින්නට පිවිසීමේ හේතු සාධක වේ. මෙම හදීසයේ පැහැදිලි කර සිටිනුයේ ඔවුන් ස්වර්ගයට පිවිසීමේ ක්‍රියාවලිය දැහැමි ක්‍රියාවන් කළ පමණින් සිදු නොවන බවය. නමුත් ඒ සඳහා අල්ලාහ්ගේ සමාව හා ඔහුගේ කරුණාව අවශ්‍ය වේ. ඔවුන් ඔවුන්ගේ ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් ස්වර්ගයට පිවිසෙන නමුත් එය අනිවාර්යය කරනුයේ සුවිශුද්ධ අල්ලාහ්ගේ කරුණාව, ඔහුගේ දයාව හා සමාවය.

ගැත්තා තමන් විසින් කොතරම් අධික ලෙස යහකම් වල යෙදුන ද එමඟින් ඔහු තමාව රවටා ගැනීම ඒ පිළිබඳ උඬඟු වීම නොකළ යුතුයි. හේතුව අල්ලාහ් ඔහුගේ ක්‍රියාවට වඩා ඉමහත් වන බැවිනි. එබැවින්, බිය හා බලාපොරොත්තුව යන දෙකම ගැත්තාට අවශ්‍ය වේ.

ගැත්තන්ගේ ක්‍රියාවන්ට වඩා ඔවුන් කෙරෙහි පවතින අල්ලාහ්ගේ භාග්‍යය හා කරුණාව ඉමහත්ය.

දැහැමි ක්‍රියාවන් වනාහි, ස්වර්ගයට පිවිසීම සඳහා වන හේතු සාධක වේ. සාර්තකත්වය ඇත්තේ එමගිනි. සැබැවින්ම එය අල්ලාහ්ගේ භාග්‍යය හා ඔහුගේ කරුණාව තුළින් වේ.

කර්මානී තුමා මෙසේ පවසයි: සියලුම මිනිසුන් අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදයෙන් තොරව ස්වර්ගයට පිවිසෙන්නේ නැති නම්, අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) මෙනෙහි කළ විශේෂ කරුණ වනුයේ, ඔහු ස්වර්ගයට පිවිසීම ස්තීර වූ නමුත් අල්ලාහ්ගේ කරුණාවෙන් තොරව එයට නොපිවිසෙන බවයි. ඒ හැර වෙනත් දෑ එහි දී වඩාත් උචිත මාර්ගයක් හරහා සිදු වනු ඇත.

නවවි තුමා මෙසේ පවසයි: "නුඹලා කරමින් සිටි දෑ හේතුවෙන් ස්වර්ගයට පිවිසෙනු" (අන්-නහ්ල්:32), "මෙම ස්වර්ගය ඔවුන් උරුම කර ගනුයේ ඔවුන් කරමින් සිටි දෑ හේතුවෙනි." (අස්-සුක්රුෆ්: 72) යනාදී මෙවන් පාඨ 'සැබැවින්ම ස්වර්ගයට පිවිසීමට හේතුවනුයේ කරනු ලබන ක්‍රියාවන්' බව පෙන්වා දෙයි. අල්ලාහ්ගේ මෙම පාඨවල අර්ථයට මෙම හදීසය පටහැනි වන්නේ නැත. මෙම පාඨවල අදහස සැබැවින්ම ස්වර්ගයට පිවිසීමට කරනු ලබන ක්‍රියාවන් හේතුවන බවත් අනතුරුව එම ක්‍රියාවන් සිදු කිරීමට ආශිර්වාද ලැබිය යුතු බවත් එහිදී නිහතමානීත්වය සඳහා මඟ පෙන්වීම හා ඒවා පිළිගනු ලැබීමට උත්තරීතර අල්ලාහ්ගේ කරුණාව හා භාග්‍යය අවශ්‍ය බවත්ය. ඒ අනුව ක්‍රියාවන් සිදු කළ පමණින් ස්වර්ගයට පිවිසෙන්නේ නැති බව පැවසීම නිවැරදිය. මෙම හදීසයේ අදහස එයයි. සැබැවින්ම ඔහු ක්‍රියාවන් තුළින් ස්වර්ගයට පිවිසීම යනු නිවැරදිය. එනම් ඒවා හේතු කොටගෙනය. එය සිදුවනුයේ ආශිර්වාදය හරහාය.

ඉබ්නු අල්-ජව්සී තුමා මෙසේ පවසයි: මේ ගැන පිළිතුරු හතරක් ඇත; එනම්: සැබැවින්ම ක්‍රියාවන් සඳහා වන ආශිර්වාදය අල්ලාහ්ගේ කරුණාවෙන් වූවකි. අල්ලාගේ පූර්ව කරුණාව නොමැති නම් ඊමානය හෝ සාර්ථකත්වය ලැබීමේ අවනතවීම් සිදු වන්නේ නැත. දෙවැන්න: සැබැවින්ම ගැත්තා තම ස්වාමියාට ප්‍රයෝනවත් වීමය. ඔහුගේ ක්‍රියාව ඔහුගේ ස්වාමියාට සුදුසුය. ඒ සමගම ඔහුට ඔහු ප්‍රතිඵල පිරිනමයි. එය ඔහුගේ භාග්‍යය තුළිනි. තුන්වැන්න: ඇතැම් හදීස්වල සඳහන්ව ඇත්තේ ස්වර්ගයට පිවිසීමේ ක්‍රියාවලිය අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදය හේතුවෙන් හා ක්‍රියාවන් අනුව තරාතිරම් වෙන් කිරීමෙන් සිදුවන බවයි. සිව්වැන්න: සැබැවින්ම අවනතවීමේ ක්‍රියාකාරකම් පවතිනුයේ ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ ය. කුසල් අහිමි වන්නේ නැත. ප්‍රතිඵල ලැබීමේ දී අහිමි නොකරන ආශිර්වාදය භාග්‍යය හේතුවෙන් හෝ ක්‍රියාවන් සිදු කළ හේතුවෙන් හෝ අහිමි වී යන්නේ නැත.

රාෆී තුමා මෙසේ පවසයි: සැබැවින්ම නැමදුම් ඉටු කරන්නා සාර්ථකත්වය හා තරාතිරම් හිමි කර ගැනීමේ දී ඔහුගේ ක්‍රියාව මත පමණක් විශ්වාසය නොතැබිය යුතුය.එය අල්ලාහ්ගේ භාග්‍යයක් ද වේ. ඊට හේතුව සැබැවින්ම ක්‍රියාව අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදය තුළින් සිදුවන්නක් බැවිනි. සැබැවින්ම ඔහු පාපය අත්හරින්නේ ද අල්ලාහ්ගේ රැකවරණය හේතුවෙනි. ඒ සියලු දෑ අල්ලාහ්ගේ භාග්‍යය හා ඔහුගේ කරුණාව තුළින් සිදු වේ.